Η αχίλλειος πτέρνα του χρηματοπιστωτικού συστήματος της Αμερικής

Πέμπτη, 02 Αύγουστος 2012 00:21

Τι αποτελεί τον πιο αδύναμο κρίκο στο χρηματοπιστωτικό σύστημα της Αμερικής σήμερα; Αυτό είναι μια ερώτηση που πολλοί δεν έχουν ρωτήσει πρόσφατα. Έτσι και αλλιώς, οι τράπεζες των ΗΠΑ φαίνονται αρκετά υγιείς αυτές τις μέρες, τουλάχιστον σε σχέση με τη φρίκη της ευρωζώνης. Και η εξέλιξη του σκανδάλου Libor έχει κυριαρχήσει σε ένα μεγάλο μέρος του πολιτικού διαλόγου απορροφώντας και την προσοχή των ρυθμιστικών αρχών.

Αλλά ενώ οι αγορές ασχολούνται με το Libor, μια έντονη μάχη σιγοβράζει, και έχει αγνοηθεί σε μεγάλο βαθμό, σχετικά με τον αδύναμο κρίκο του συστήματος - τα τεράστια κεφάλαιικά funds της Αμερικής. Και ενώ μπορεί να μην είναι τόσο εντυπωσιακά τα πρωτοσέλιδα όπως του σκανδάλου Libor, οι επενδυτές θα πρέπει να παρακολουθήσουν αυτή τη μάχη, αφού θα μπορούσε να έχει μεγάλες συνέπειες για τον ευρύτερο χρηματοοικονομικό τομέα.

Το ζήτημα είναι αν αυτός ο τομέας αξίας  $ 2,6 τρις. είναι ευάλωτος σε τραπεζικούς πανικούς. Πριν από το 2008, λίγοι παρατηρητές είχαν αναρωτηθεί κάτι τέτοιο, δεδομένου ότι τα κεφάλαια αυτά θεωρούνταν εξαιρετικά 'βαρετά'. Υποτίθεται ότι πρέπει να επενδύουν μόνο σε «ασφαλείς» επιλογές (ομόλογα υψηλής πιστοληπτικής ικανότητας) και να 'επιβραβεύουν' με χαμηλές αποδόσεις. Επιπλέον, επικρατούσε ευρέως η άποψη ότι τα funds αυτά δεν θα κατέληγαν ποτέ σε απώλεια κεφαλαίων των επενδυτών.

Όμως, το 2008 όλα άλλαξαν: όταν κατέρρευσε η Lehman Brothers, ένα fund τελικά 'έβαλε μέσα΄τους επενδυτές. Και αυτό προκάλεσε πανικό. Γιατί παρόλο που είναι βαρετός, ο τομέας αυτός έχει μια αχίλλειο πτέρνα: σε αντίθεση με τους τραπεζικούς λογαριασμούς, τα κεφάλαια αυτά δεν καλύπτονται από καμία εγγύηση, και οι επενδυτές μπορούν να σηκώνουν τα χρήματά τους κατά βούληση.

Τα καλά νέα είναι ότι η αρχική κρίση του 2008 δεν ώθησε τελικά σε μια πραγματικά καταστροφική τροχιά όλη την αγορά χρήματος. Κυρίως επειδή η κυβέρνηση των ΗΠΑ παρενέβη για να παράσχει στήριξη στο σύστημα.

Ωστόσο, τα κακά νέα είναι ότι έχει πλέον απαγορευτεί στην κυβέρνηση των ΗΠΑ η παροχή τέτοιων στηρίξεων. Και αυτές οι μικρές αλλαγές δεν απομάκρυναν τον κίνδυνο: τα ίδια κίνητρα θα προκαλέσουν πανικό σε μια κρίση. Ως αποτέλεσμα, οι διαχειριστές των funds αυτών είναι παράξενη ομάδα. Το περασμένο καλοκαίρι, για παράδειγμα, πουλούσαν ευρώ μαζικά με ένα σαφώς αποσταθεροποιητικό τρόπο. Αυτή η έξοδος θα μπορούσε εύκολα να επαναληφθεί. Μια κυβερνητική υπηρεσία των ΗΠΑ, για παράδειγμα, διεξήγαγε πρόσφατα μια μυστική ανάλυση για να εκτιμήσει τι θα συνέβαινε αν κάποιοι δανειολήπτες πτωχεύαν, ή αν τα δεινά της ευρωζώνης επιδεινώνονταν. Βρήκαν ότι τόσα πολλά funds θα οδηγούνταν σε σημαντικότατες απώλειες κεφαλαίων των επενδυτών που τα συμπεράσματα θεωρήθηκαν πολύ ανησυχητικά για δημοσίευση.

Υπάρχει κάποια λύση; Η Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς, από την πλευρά της, πιέζει για δύο ειδών μεταρρυθμίσεις: θέλει τα κεφάλαια για να κρατάει αποθεματικά, για να απορροφάει τις απώλειες, να λειτουργεί με τιμές κινητής καθαρής θέσης, και να περνάει το μήνυμα ότι οι επενδύσεις αυτές δεν μπορούν να αντιμετωπίζονται σαν έναν τραπεζικό λογαριασμό. Την περασμένη εβδομάδα το New York Fed έριξε μια άλλη ιδέα: οι επενδυτές θα πρέπει να μένουν «μαντρωμένοι» σε μια κρίση, ή να αναγκάζονται  να αφήνουν ένα μικρό ποσοστό του κεφαλαίου στο fund για την απορρόφηση ζημιών. Ένα απλό 2-4 τοις εκατό θα μπορούσε να αποτρέψει τον πανικό.

Αυτές οι ιδέες μοιάζουν λογικές. Εάν εφαρμοστούν συντονισμένα, θα μπορούσαν πιθανώς να μειώσουν τους συστημικούς κινδύνους. Όμως, η Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς βρίσκεται αντιμέτωπη με έντονες πιέσεις από τον χρηματοπιστωτικό κλάδο να απαρνηθεί τις ιδέες αυτές. Ειδικότερα, οι διαχειριστές των funds υποστηρίζουν ότι οι μεταρρυθμίσεις θα φορτώσουν δυνητικά με νέα κόστη τα funds - και, συνεπώς, θα μειώσουν τα κέρδη. Αυτό θα κάνει τους επενδυτές λιγότερο πρόθυμους να επενδύσουν τα χρήματα τους, δεδομένου ότι οι αποδόσεις έχουν ήδη συνθλιβεί από το περιβάλλον χαμηλών επιτοκίων.

Μια πρόσφατη έρευνα από την Ένωση Επαγγελματιών Οικονομικών (Association of Finance Professionals), για παράδειγμα, δείχνει ότι πολλές εταιρείες θα στραφούν από τα funds  στις τράπεζες εάν οι μεταρρυθμίσεις προχωρήσουν. Ως αποτέλεσμα, η συζήτηση - και ο τομέας – είναι σε τέλμα. Κανείς στην Ουάσιγκτον δε λέει δημοσίως ότι θέλει τα funds αυτά να συρρικνωθούν, ακόμη και αν αυτό δημιουργεί ένα πιο σταθερό σύστημα. Εξάλλου, οι αμερικανικές εταιρείες και οι τοπικές κυβερνήσεις αντλούν τεράστια ποσά χρηματοδότησης από τα funds αυτά. Αλλά κανείς δεν θέλει η κυβέρνηση να συνεχίζει να τα στηρίζει - ούτε να παραμείνουν τόσο ευάλωτα σε τραπεζικούς πανικούς. Προκαλεί λοιπόν μικρή έκπληξη, ότι παραμένει ασαφές πότε - ή αν- η Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς θα έχει το θάρρος να εφαρμόσει αυτές τις λογικές μεταρρυθμίσεις.

Μέχρι τότε, ας ελπίσουμε όλοι ότι τίποτα δε θα δημιουργήσει ένα νέο πανικό στους διαχειριστές κεφαλαίων των νομισματικών αγορών ή στους επενδυτές τους. Αλλιώς όλοι μας μπορεί να μετανιώσουμε για αυτήν την επαίσχυντη και επικίνδυνη πολιτική τρύπα αξίας $ 2,6 τρις.

ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΗ ΣΧΟΛΙΟ

Το ζήτημα είναι αν αυτός ο τομέας αξίας  $ 2,6 τρις. είναι ευάλωτος σε τραπεζικούς πανικούς.

Επιπλέον, επικρατούσε ευρέως η άποψη ότι τα funds αυτά δεν θα κατέληγαν ποτέ σε απώλεια κεφαλαίων των επενδυτών.

Όμως, το 2008 όλα άλλαξαν: όταν κατέρρευσε η Lehman Brothers, ένα fund τελικά 'έβαλε μέσα΄τους επενδυτές. Και αυτό προκάλεσε πανικό. Γιατί παρόλο που είναι βαρετός, ο τομέας αυτός έχει μια αχίλλειο πτέρνα: σε αντίθεση με τους τραπεζικούς λογαριασμούς, τα κεφάλαια αυτά δεν καλύπτονται από καμία εγγύηση, και οι επενδυτές μπορούν να σηκώνουν τα χρήματά τους κατά βούληση.

Τα καλά νέα είναι ότι η αρχική κρίση του 2008 δεν ώθησε τελικά σε μια πραγματικά καταστροφική τροχιά όλη την αγορά χρήματος. Κυρίως επειδή η κυβέρνηση των ΗΠΑ παρενέβη για να παράσχει στήριξη στο σύστημα.

Ωστόσο, τα κακά νέα είναι ότι έχει πλέον απαγορευτεί στην κυβέρνηση των ΗΠΑ η παροχή τέτοιων στηρίξεων.