Χαλκιδική - Μεταλλευτικές δραστηριότητες: Όσα γνωρίζω
Η
συμμετοχή μου στην υπόθεση περιβαλλοντικής αδειοδότησης για ανάπτυξη
νέων μεταλλευτικών δραστηριοτήτων στη Χαλκιδική, αναφέρεται στην περίοδο
που είχα θεσμικό ρόλο στο ΥΠΕΚΑ, από τη θέση της Ειδικής Γραμματέως
Επιθεώρησης Περιβάλλοντος (ΕΓΕΠΕ) και Ενέργειας, αποκλειστικά και μόνο
στο πλαίσιο των αρμοδιοτήτων της Ειδικής Γραμματείας, που, σύμφωνα με το
άρθρο 6, του Ν. 3818/2010, είναι η επίβλεψη και παρακολούθηση της
εφαρμογής της κείμενης περιβαλλοντικής & ενεργειακής νομοθεσίας και ο
συντονισμός όλων των επιπέδων της Διοίκησης (κεντρικό, περιφερειακό και
επίπεδο ΟΤΑ) με στόχο τη συμμόρφωση και την επίλυση των ζητημάτων.
Οι εν λόγω αρμοδιότητες υποστηρίζονται από τους ελέγχους και τις επιθεωρήσεις που διενεργεί η Ειδική Υπηρεσία Επιθεωρητών Περιβάλλοντος (ΕΥΕΠ), ου υπάγεται στην ΕΓΕΠΕ.
Τα ζητήματα περιβαλλοντικής αδειοδότησης και έκδοσης Περιβαλλοντικών όρων αποτελούν αποκλειστική αρμοδιότητα άλλων Υπηρεσιών του ΥΠΕΚΑ, που για τη συγκεκριμένη περίπτωση είναι η Ειδική Υπηρεσία Περιβάλλοντος (ΕΥΠΕ) η οποία υπάγεται στην Γενική Δ/νση Περιβάλλοντος του ΥΠΕΚΑ.
Ωστόσο, οι πολιτικές αποφάσεις επί της περιβαλλοντικής αδειοδότησης κάθε έργου ή δραστηριότητας αποτελούν αρμοδιότητα του εκάστοτε Υπουργού ΠΕΚΑ και λαμβάνονται στη βάση των εισηγήσεων της Ειδικής Υπηρεσίας Περιβάλλοντος, μετά και από τις προβλεπόμενες, κατά νόμο, γνωμοδοτήσεις συναρμόδιων Υπουργείων, Υπηρεσιών και φορέων.
Στο παραπάνω πλαίσιο η συμμετοχή της ΕΓΕΠΕ, της ΕΥΕΠ και εμού προσωπικά στην εν λόγω διαδικασία ξεκίνησε αφού είχε εγκριθεί από το ΥΠΕΧΩΔΕ το πρώτο στάδιο της αδειοδότησης (προκαταρκτική μελέτη περιβαλλοντικών επιπτώσεων), για την επέκταση μεταλλευτικών δραστηριοτήτων σε έκταση που είχε παραχωρηθεί σε ιδιώτες, με νόμο, από την Ελληνική Βουλή, στη βάση της εισήγησης της αρμόδιας Ειδικής Υπηρεσίας Περιβάλλοντος.
Η ενασχόληση της ΕΓΕΠΕ με την υπόθεση είχε αποκλειστικό σκοπό τη διάγνωση της υφιστάμενης κατάστασης στην περιοχή, την ενημέρωση επί των προβλεπόμενων επεμβάσεων και τη διαπίστωση περιβαλλοντικών επιπτώσεων, λαμβάνοντας σοβαρά υπόψη υπομνήματα που είχαν υποβληθεί στην ΕΓΕΠΕ, τόσο από το Δήμαρχο της Μεγάλης Παναγιάς, όσο και από τοπικούς περιβαλλοντικούς φορείς, σχετικά με επικείμενους περιβαλλοντικούς και άλλους κινδύνους.
Η ΕΓΕΠΕ διαπίστωσε, από την πρώτη στιγμή, ότι η επέκταση της μεταλλευτικής δραστηριότητα και η εν γένει υλοποίηση της συνολικής επένδυσης δημιουργούσε αντιφατικά συναισθήματα στην τοπική κοινωνία, η οποία εξέφραζε ανησυχία και έντονους φόβους για τις τυχόν αρνητικές επιπτώσεις της δραστηριότητας στο περιβάλλον, αλλά ταυτόχρονα και αγωνία για τη διασφάλιση υφιστάμενων και νέων θέσεων εργασίας και εν γένει για την οικονομική ανάπτυξη της περιοχής.
Η ΕΓΕΠΕ, προς διερεύνηση, καταρχήν, των περιβαλλοντικών συνθηκών και ιδιαιτεροτήτων της περιοχής ανέλαβε, σε συνεργασία με την ΕΥΕΠ τις εξής δράσεις:
11.2.δέσμευσε δημόσια την εταιρεία ότι δεν θα διεκδικήσει την άμεση έκδοση ΑΕΠΟ, τουλάχιστον έως το τέλος Φεβρουαρίου 2011, ημερομηνία που είχε αρχικά ορισθεί για την ολοκλήρωση της δημόσιας διαβούλευσης
11.3.προετοίμασε τη διενέργεια της δεύτερης συνεδρίασης δημόσιας διαβούλευσης στην Ιερισσό για τις αρχές Δεκεμβρίου του 2010 καθορίζοντας τη θεματολογία των εφεξής συνεδριάσεων και ένα σαφές χρονοδιάγραμμα ολοκλήρωσης αυτής, στη βάση προγραμματιζόμενων τεσσάρων διημερίδων, στην Ιερισσό, στη Μεγάλη Παναγιά, στην Ολυμπιάδα και Στρατώνι
11.4.διαβίβασε σειρά ερωτημάτων προς επιστημονικούς και άλλους φορείς και εκπροσώπους της τοπικής κοινωνίας, που θα αποτελούσαν τους βασικούς άξονες της διαβούλευσης στα οποία θα έπρεπε να τοποθετηθούν
11.5.ενημέρωσε τους τοπικούς άρχοντες ότι ζητήθηκε από την ΕΓΕΠΕ η αναβολή της διενέργειας της δεύτερης συνεδρίασης της διαβούλευσης, κατόπιν εισηγήσεων – πιέσεων πολιτικών και κομματικών παραγόντων της περιοχής με το επιχείρημα ότι αυτή θα έπρεπε να γίνει με την έναρξη του νέου χρόνου και μετά την ανάληψη των νέων διοικήσεων των ΟΤΑ
11.6. καθόρισε νέο χρονοδιάγραμμα διαβούλευσης ενώ παράλληλα ενημέρωσε εγγράφως για τις περαιτέρω προθέσεις του ΥΠΕΚΑ, τους εκπροσώπους των κατοίκων, την WWF-Ελλάς, τους Οικολόγους Πράσινους και λοιπούς φορείς που υπέβαλαν ερωτήματα σχετικά με τους λόγους της αναβολής της δημόσιας διαβούλευσης
11.7.προετοίμασε, στις αρχές Ιανουαρίου του 2011, τη διενέργειας της δεύτερης δημόσιας διαβούλευσης στην Ιερισσό και ενημέρωσε όλους τους εμπλεκόμενους σχετικά με τις νέες ημερομηνίες
Μετά από αιφνίδια παρέμβαση τοπικού βουλευτή του ΠΑΣΟΚ , ο οποίος εναντιώθηκε δυναμικά στην πραγματοποίηση της προγραμματισμένης ανοικτής δημόσιας διαβούλευσης, η τότε Υπουργός ΥΠΕΚΑ αποφάσισε την εκ νέου αναβολή και τον επαναπροσδιορισμό της διαδικασίας λήψης αποφάσεων και ανέθεσε στην ΕΓΕΠΕ να ενημερώσει εγγράφως σχετικά όλους τους εμπλεκόμενους.
Η χρονική περίοδος από μέσα Ιανουαρίου αρχές Φεβρουαρίου του 2011 σημαδεύτηκε από τις έντονες αντιδράσεις της Τοπικής Κοινωνίας για την υπαναχώρηση του ΥΠΕΚΑ ως προς τη δέσμευσή του να ολοκληρώσει τη δημόσια διαβούλευση, χαρακτηρίζοντας τις μέχρι τότε ενέργειες ως "προσχηματικές» και διοργανώνοντας σειρά ανοικτών συγκεντρώσεων και διαδηλώσεων, υπό την καθοδήγηση του πρώην Δημάρχου, κ. Βλαχόπουλου !!!
Η ΕΓΕΠΕ, παρά την επιθυμία της να υλοποιήσει την υπόσχεση που είχε δώσει στην τοπική κοινωνία για διενέργεια ανοικτής, δημόσιας, διαβούλευσης, συμμορφώθηκε ως όφειλε εκ του θεσμικού της ρόλου στις εντολές της Υπουργού, δήλωσε ωστόσο ότι επιθυμεί να συμμετέχει στις συγκεντρώσεις που είχαν ανακοινωθεί.
Στο πλαίσιο αυτό η Ειδική Γραμματέας με τον Γενικό Επιθεωρητή της ΕΥΕΠ και Επιθεωρητές Περιβάλλοντος του Τομέα Βορείου Ελλάδας της ΕΥΕΠ μετέβησαν στη Χαλκιδική προκειμένου να παρευρεθούν στις συγκεντρώσεις – διαδηλώσεις των κατοίκων.
Η Υπουργός με νέα εντολή της, απαγόρευσε την οποιαδήποτε συμμετοχή τους.Η ΕΓΕΠΕ και η ΕΥΕΠ συνέχισαν να παρακολουθούν την εξέλιξη των διαδικασιών περιβαλλοντικής αδειοδότησης, συνεισφέροντας - τουλάχιστον - στη θέσπιση των βέλτιστων περιβαλλοντικών όρων για την ελαχστοποίηση των περιβαλλοντικών επιπτώσεων, επιτυγχάνοντας, μεταξύ άλλων, τα ακόλουθα:
Στη βάση του παραπάνω συνοπτικού ιστορικού είναι προφανής η απογοήτευση της; ΕΓΕΠΕ αλλά και η προσωπική μου μετά από τη ματαίωση της διαβούλευσης, με διαδικασίες και χειρισμούς από μέρους της πολιτικής ηγεσίας του ΥΠΕΚΑ που άφησαν πλήρως εκτεθειμένη την ΕΓΕΠΕ και εμένα προσωπικά, που είχα οραματισθεί μια ανοικτή δημόσια διαβούλευσης με την τοπική κοινωνία, από μηδενική βάση, με τους πλέον καθαρούς όρους και πλήρη διαφάνεια, που εκτός των άλλων θα αναδείκνυε την αξία της ουσιαστικής συμμετοχής της κοινωνίας των πολιτών στη λήψη σημαντικών αποφάσεων για το περιβάλλον και την αειφόρο ανάπτυξη της περιοχής.
Είναι προφανές ότι οι λόγοι που συνέβαλαν στην αναβολή και τέλος στη ματαίωση της διαβούλευσης είναι λόγοι εντελώς ανεξάρτητοι από τη δική μου επιθυμία, αλλά και από το ρόλο που έχει η ΕΓΕΠΕ και προήλθαν αποκλειστικά από μικροπολιτικούς χειρισμούς με αποτέλεσμα όχι μόνο να ματαιώσουν τη διαβούλευση, αλλά και να ευτελίσουν την όλη διαδικασία, καθώς και την προσπάθεια, που στήριξε με σθένος η ΕΓΕΠΕ, αναλαμβάνοντας ακόμη και με ύψιστο προσωπικό κόστος, την ευθύνη της διεξαγωγής, για πρώτη φορά στην Ελλάδα, μιας πραγματικής και ανοικτής διαβούλευσης, αλλά και την προάσπιση, στο επίπεδο των πολιτικών αποφάσεων, της ανάγκης διασφάλισης της υψηλότερης δυνατής προστασίας του περιβάλλοντος, της δημόσιας υγείας και της τοπικής αειφόρου ανάπτυξης.
Δυστυχώς, αντί της αναμενόμενης στήριξης, η ΕΓΕΠΕ βρέθηκε αντιμέτωπη με μερίδα πολιτών που επικέντρωσε το θυμό και το μένος της στο πρόσωπό μου, με λοιδορίες και συκοφαντίες, θεωρώντας με ως τη μόνη υπαίτια για την απόφαση υλοποίησης της επένδυσης και καθοδηγώντας εναντίον μου ένα κακόγουστο «παιγνίδι» εντυπώσεων.
Οι προκλητικές συμπεριφορές, πολύ δε περισσότερο οι συκοφαντίες και ο «πόλεμος» των εντυπώσεων, από όπου και αν προέρχονται, και για όποιους λόγους εκπορεύονται, δεν δικαιώνουν τον όποιο αγώνα.
Επιπλέον, οι απολύτως κατανοητοί λόγοι της οργής μερίδας πολιτών της Χαλκιδικής δε δικαιώνουν τα θλιβερά γεγονότα που διαδραματίζονται στην περιοχή, αν και μερικώς αιτιολογούνται, καθώς πράγματι οι χειρισμοί που ακολουθήθηκαν, αφενός δεν ήταν οι κατάλληλοι, αφετέρου δεν πραγματοποιήθηκε η δημόσια διαβούλευση, που αν και την επιχειρήσαμε ματαιώθηκε, με αποτέλεσμα να μην υπάρξει ενημέρωση και διάλογος ώστε να διασφαλισθεί η αναγκαία κοινωνική συναίνεση και να κατοχυρωθεί ο κοινωνικός έλεγχος.
Αποδείχθηκε ότι η έλλειψη σωστής πληροφόρησης και συμμετοχής των πολιτών ή/και η πολλές φορές καθοδηγούμενη παραπληροφόρηση οδηγούν αναπόφευκτα στην πόλωση που αναχαιτίζει κάθε παραγωγική δυναμική των κοινωνικών ομάδων, που στην περίπτωση της Χαλκιδικής θα έχει ως σοβαρές επιπτώσεις τη διαιώνιση του μακρόχρονου μαρασμού της και τη συνέχιση της πλήρους απαξίωσης κάθε ελπίδας επίτευξης μιας πραγματικής τοπικής αειφόρου ανάπτυξης.
Δυστυχώς ούτε η Πολιτεία ούτε οι Πολίτες δεν φάνηκαν αντάξιοι των περιστάσεων.
Δυναμίτισαν και ακύρωσαν τον ανοικτό, ουσιαστικό, διάλογο αφήνοντας πρόσφορο «έδαφος» στο λαϊκισμό και σε θλιβερά «φαινόμενα» σαν αυτά που γνωρίζει η περιοχή και οδηγώντας σε ενέργειες που απειλούν την κοινωνική συνοχή.
Ανάλογες είναι και οι αιτίες και οι πρακτικές που συνέβαλαν στην κρίση που περνά σήμερα ο τόπος, κρίση που υφίστανται δραματικά οι ασθενέστεροι.
Ο καθένας άλλωστε πρέπει να αναλαμβάνει τις ευθύνες του και τις συνέπειες των επιλογών και των πράξεών του.
Μαργαρίτα Καραβασίλη
Οι εν λόγω αρμοδιότητες υποστηρίζονται από τους ελέγχους και τις επιθεωρήσεις που διενεργεί η Ειδική Υπηρεσία Επιθεωρητών Περιβάλλοντος (ΕΥΕΠ), ου υπάγεται στην ΕΓΕΠΕ.
Τα ζητήματα περιβαλλοντικής αδειοδότησης και έκδοσης Περιβαλλοντικών όρων αποτελούν αποκλειστική αρμοδιότητα άλλων Υπηρεσιών του ΥΠΕΚΑ, που για τη συγκεκριμένη περίπτωση είναι η Ειδική Υπηρεσία Περιβάλλοντος (ΕΥΠΕ) η οποία υπάγεται στην Γενική Δ/νση Περιβάλλοντος του ΥΠΕΚΑ.
Ωστόσο, οι πολιτικές αποφάσεις επί της περιβαλλοντικής αδειοδότησης κάθε έργου ή δραστηριότητας αποτελούν αρμοδιότητα του εκάστοτε Υπουργού ΠΕΚΑ και λαμβάνονται στη βάση των εισηγήσεων της Ειδικής Υπηρεσίας Περιβάλλοντος, μετά και από τις προβλεπόμενες, κατά νόμο, γνωμοδοτήσεις συναρμόδιων Υπουργείων, Υπηρεσιών και φορέων.
Στο παραπάνω πλαίσιο η συμμετοχή της ΕΓΕΠΕ, της ΕΥΕΠ και εμού προσωπικά στην εν λόγω διαδικασία ξεκίνησε αφού είχε εγκριθεί από το ΥΠΕΧΩΔΕ το πρώτο στάδιο της αδειοδότησης (προκαταρκτική μελέτη περιβαλλοντικών επιπτώσεων), για την επέκταση μεταλλευτικών δραστηριοτήτων σε έκταση που είχε παραχωρηθεί σε ιδιώτες, με νόμο, από την Ελληνική Βουλή, στη βάση της εισήγησης της αρμόδιας Ειδικής Υπηρεσίας Περιβάλλοντος.
Η ενασχόληση της ΕΓΕΠΕ με την υπόθεση είχε αποκλειστικό σκοπό τη διάγνωση της υφιστάμενης κατάστασης στην περιοχή, την ενημέρωση επί των προβλεπόμενων επεμβάσεων και τη διαπίστωση περιβαλλοντικών επιπτώσεων, λαμβάνοντας σοβαρά υπόψη υπομνήματα που είχαν υποβληθεί στην ΕΓΕΠΕ, τόσο από το Δήμαρχο της Μεγάλης Παναγιάς, όσο και από τοπικούς περιβαλλοντικούς φορείς, σχετικά με επικείμενους περιβαλλοντικούς και άλλους κινδύνους.
Η ΕΓΕΠΕ διαπίστωσε, από την πρώτη στιγμή, ότι η επέκταση της μεταλλευτικής δραστηριότητα και η εν γένει υλοποίηση της συνολικής επένδυσης δημιουργούσε αντιφατικά συναισθήματα στην τοπική κοινωνία, η οποία εξέφραζε ανησυχία και έντονους φόβους για τις τυχόν αρνητικές επιπτώσεις της δραστηριότητας στο περιβάλλον, αλλά ταυτόχρονα και αγωνία για τη διασφάλιση υφιστάμενων και νέων θέσεων εργασίας και εν γένει για την οικονομική ανάπτυξη της περιοχής.
Η ΕΓΕΠΕ, προς διερεύνηση, καταρχήν, των περιβαλλοντικών συνθηκών και ιδιαιτεροτήτων της περιοχής ανέλαβε, σε συνεργασία με την ΕΥΕΠ τις εξής δράσεις:
- Συντόνισε, κατά την περίοδο Μαρτίου – Μαΐου 2010 σειρά επαφών και συσκέψεων κύρια με εκπροσώπους της τοπικής κοινωνίας, αλλά και με φορείς, υπηρεσίες και επιστημονικούς συμβούλους του ΥΠΕΚΑ.
- Ζήτησε από τους Επιθεωρητές Περιβάλλοντος της ΕΥΕΠ να πραγματοποιήσουν επισκέψεις – αυτοψίες στην περιοχή και ελέγχους στην υφιστάμενη μεταλλευτική δραστηριότητα, οι οποίες πραγματοποιήθηκαν στις αρχές Μαΐου 2010, σε συνεργασία με επιστήμονες του ΙΓΜΕ (δειγματοληψίες-αναλύσεις σε νερά, έδαφος, τέλματα, σκουριές, κλπ.).
- Ενημερώθηκε από τον επενδυτή για το συνολικό επενδυτικό σχέδιο.
- Συνέταξε, τέλος Μαΐου 2010, κείμενο κατευθύνσεων-προτάσεων, στη βάση των αποτελεσμάτων των αυτοψιών-ελέγχων της ΕΥΕΠ/ΙΓΜΕ, το οποίο απεύθυνε στον επενδυτή, ενόψει της σύνταξης της Μελέτης Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (ΜΠΕ) με τη μορφή «NON PAPER», το οποίο αργότερα κοινοποίησε και σε όλους τους τοπικούς φορείς.
- Στις αρχές Σεπτεμβρίου του 2010 επισκέφθηκα η ίδια εκ νέου την περιοχή και είχα διαδοχικές συσκέψεις-συναντήσεις-επικοινωνίες με εκπροσώπους όλων των εμπλεκόμενων κοινωνικών ομάδων, ΟΤΑ α’ και β’ βαθμού, με τους βουλευτές του νομού και με εκπροσώπους των πολιτικών κομμάτων.
- Κατά την περίοδο Σεπτεμβρίου – Οκτωβρίου του 2010 η ΕΓΕΠΕ ανέλαβε την πραγματοποίηση ανοικτής δημόσιας διαβούλευσης στη Χαλκιδική επί του επενδυτικού σχεδίου, μετά από δική μου εισήγηση και την εν συνεχεία σχετική απόφαση εκ μέρους της τότε Υπουργού ΠΕΚΑ, κας Τίνας Μπιρμπίλη.
- Ωστόσο, χωρίς καμία ενημέρωση της πολιτικής ηγεσίας, η αδειοδοτούσα ΕΥΠΕ διαβίβασε την ΜΠΕ, κατά το τέλος Οκτωβρίου του 2010, στο Νομαρχιακό Συμβούλιο, για την κατά νόμο προβλεπόμενη διαδικασία δημοσιοποίησης και γνωμοδότησης, και παρά το γεγονός ότι είχε δοθεί εντολή από την ίδια την Υπουργό να μην προωθηθεί η διαδικασία σε αναμονή των αποτελεσμάτων της ανοικτής δημόσιας διαβούλευσης, που είχε προγραμματισθεί.
- Το παραπάνω γεγονός προκάλεσε σοβαρές αντιδράσεις φορέων της Τ.Α. και περιβαλλοντικών οργανώσεων και οδήγησε τον Δήμαρχο Σταγείρων-Ακάνθου, κ. Βλαχόπουλο, να διαμαρτυρηθεί έντονα μέσω επιστολής που απεύθυνε στην τότε Υπουργό ΠΕΚΑ.
- Η Υπουργός, παρά το γεγονός ότι ενοχλήθηκε ιδιαίτερα από την «νομότυπη» πράξη της Υπηρεσίας δεν ζήτησε την ανάκληση της διαβίβασης της ΜΠΕ, παρά με Ανακοίνωση στον Τύπο, ενημέρωσε ότι, αφενός η έγκαιρη διαβίβαση της ΜΠΕ στο Νομαρχιακό Συμβούλιο από την αρμόδια Υπηρεσία προβλέπεται από το νόμο, αφετέρου τόνισε τον διακριτό ρόλο της ανοικτής δημόσιας διαβούλευσης που είχε προγραμματίσει το ΥΠΕΚΑ, τα αποτελέσματα της οποίας θα αποτελούσαν βασικό στοιχείο για τη λήψη των τελικών πολιτικών αποφάσεων.
- Ως εκ τούτου, με δεδομένη την ολοκλήρωση και διαβίβαση της ΜΠΕ της δραστηριότητας, η ΕΓΕΠΕ και η ΕΥΕΠ ζήτησαν να ενημερωθούν επί αυτής και μετά από εκτενή μελέτη ζήτησαν από την εταιρεία (αρχές Νοεμβρίου του 2010) να προβεί στην εκπόνηση περαιτέρω συμπληρωματικών αναγκαίων μελετών και σε σημαντικές τροποποιήσεις προκειμένου να βελτιστοποιηθεί ώστε να διασφαλίζει την πληρέστερη δυνατή τεκμηρίωση επί σοβαρών αναμενόμενων περιβαλλοντικών επιπτώσεων, ενώ απαίτησε τη ΜΗ ΧΡΗΣΗ ΚΥΑΝΙΟΥ !!!
- Επιπλέον, η ΕΓΕΠΕ, με δεδομένη την πολιτική απόφαση του ΥΠΕΚΑ για τη διενέργεια μιας ουσιαστικής ανοικτής διαβούλευσης με την τοπική κοινωνία, προώθησε τα ακόλουθα:
11.2.δέσμευσε δημόσια την εταιρεία ότι δεν θα διεκδικήσει την άμεση έκδοση ΑΕΠΟ, τουλάχιστον έως το τέλος Φεβρουαρίου 2011, ημερομηνία που είχε αρχικά ορισθεί για την ολοκλήρωση της δημόσιας διαβούλευσης
11.3.προετοίμασε τη διενέργεια της δεύτερης συνεδρίασης δημόσιας διαβούλευσης στην Ιερισσό για τις αρχές Δεκεμβρίου του 2010 καθορίζοντας τη θεματολογία των εφεξής συνεδριάσεων και ένα σαφές χρονοδιάγραμμα ολοκλήρωσης αυτής, στη βάση προγραμματιζόμενων τεσσάρων διημερίδων, στην Ιερισσό, στη Μεγάλη Παναγιά, στην Ολυμπιάδα και Στρατώνι
11.4.διαβίβασε σειρά ερωτημάτων προς επιστημονικούς και άλλους φορείς και εκπροσώπους της τοπικής κοινωνίας, που θα αποτελούσαν τους βασικούς άξονες της διαβούλευσης στα οποία θα έπρεπε να τοποθετηθούν
11.5.ενημέρωσε τους τοπικούς άρχοντες ότι ζητήθηκε από την ΕΓΕΠΕ η αναβολή της διενέργειας της δεύτερης συνεδρίασης της διαβούλευσης, κατόπιν εισηγήσεων – πιέσεων πολιτικών και κομματικών παραγόντων της περιοχής με το επιχείρημα ότι αυτή θα έπρεπε να γίνει με την έναρξη του νέου χρόνου και μετά την ανάληψη των νέων διοικήσεων των ΟΤΑ
11.6. καθόρισε νέο χρονοδιάγραμμα διαβούλευσης ενώ παράλληλα ενημέρωσε εγγράφως για τις περαιτέρω προθέσεις του ΥΠΕΚΑ, τους εκπροσώπους των κατοίκων, την WWF-Ελλάς, τους Οικολόγους Πράσινους και λοιπούς φορείς που υπέβαλαν ερωτήματα σχετικά με τους λόγους της αναβολής της δημόσιας διαβούλευσης
11.7.προετοίμασε, στις αρχές Ιανουαρίου του 2011, τη διενέργειας της δεύτερης δημόσιας διαβούλευσης στην Ιερισσό και ενημέρωσε όλους τους εμπλεκόμενους σχετικά με τις νέες ημερομηνίες
Μετά από αιφνίδια παρέμβαση τοπικού βουλευτή του ΠΑΣΟΚ , ο οποίος εναντιώθηκε δυναμικά στην πραγματοποίηση της προγραμματισμένης ανοικτής δημόσιας διαβούλευσης, η τότε Υπουργός ΥΠΕΚΑ αποφάσισε την εκ νέου αναβολή και τον επαναπροσδιορισμό της διαδικασίας λήψης αποφάσεων και ανέθεσε στην ΕΓΕΠΕ να ενημερώσει εγγράφως σχετικά όλους τους εμπλεκόμενους.
Η χρονική περίοδος από μέσα Ιανουαρίου αρχές Φεβρουαρίου του 2011 σημαδεύτηκε από τις έντονες αντιδράσεις της Τοπικής Κοινωνίας για την υπαναχώρηση του ΥΠΕΚΑ ως προς τη δέσμευσή του να ολοκληρώσει τη δημόσια διαβούλευση, χαρακτηρίζοντας τις μέχρι τότε ενέργειες ως "προσχηματικές» και διοργανώνοντας σειρά ανοικτών συγκεντρώσεων και διαδηλώσεων, υπό την καθοδήγηση του πρώην Δημάρχου, κ. Βλαχόπουλου !!!
Η ΕΓΕΠΕ, παρά την επιθυμία της να υλοποιήσει την υπόσχεση που είχε δώσει στην τοπική κοινωνία για διενέργεια ανοικτής, δημόσιας, διαβούλευσης, συμμορφώθηκε ως όφειλε εκ του θεσμικού της ρόλου στις εντολές της Υπουργού, δήλωσε ωστόσο ότι επιθυμεί να συμμετέχει στις συγκεντρώσεις που είχαν ανακοινωθεί.
Στο πλαίσιο αυτό η Ειδική Γραμματέας με τον Γενικό Επιθεωρητή της ΕΥΕΠ και Επιθεωρητές Περιβάλλοντος του Τομέα Βορείου Ελλάδας της ΕΥΕΠ μετέβησαν στη Χαλκιδική προκειμένου να παρευρεθούν στις συγκεντρώσεις – διαδηλώσεις των κατοίκων.
Η Υπουργός με νέα εντολή της, απαγόρευσε την οποιαδήποτε συμμετοχή τους.Η ΕΓΕΠΕ και η ΕΥΕΠ συνέχισαν να παρακολουθούν την εξέλιξη των διαδικασιών περιβαλλοντικής αδειοδότησης, συνεισφέροντας - τουλάχιστον - στη θέσπιση των βέλτιστων περιβαλλοντικών όρων για την ελαχστοποίηση των περιβαλλοντικών επιπτώσεων, επιτυγχάνοντας, μεταξύ άλλων, τα ακόλουθα:
- την υλοποίηση ενός έργου με τρόπο που να παρουσιάζει θετικό ισοζύγιο μεταξύ του προσδοκώμενου οφέλους και της πιθανής βλάβης στο φυσικό περιβάλλον και το οποίο θα είναι σύμφωνο με τις αρχές της βιώσιμης ανάπτυξης
- τη βέλτιστη αξιοποίηση της σύγχρονης τεχνολογίας προστασίας του περιβάλλοντος, με σκοπό την ελαχιστοποίηση των επιπτώσεων και την αποκατάσταση των θιγόμενων εκτάσεων, καθότι όλοι οι μη λειτουργικοί στο νέο σχεδιασμό χώροι αποκαθίστανται και παραδίδονται στην φυσική τους χρήση με βάση το προσδιορισμένο, από την κατατεθείσα απογραφή, επίπεδο περιβαλλοντικών παραμέτρων
- την ίδρυση, με δαπάνες της εταιρείας, (α) ερευνητικού κέντρου σε συνεργασία με ελληνικά και ξένα πανεπιστήμια με σκοπό τη συνεχή τεχνολογική προσέγγιση των κάθε μορφής παραμέτρων κατεργασίας (β) επαγγελματικής σχολής εκπαίδευσης νέων σε θέματα μεταλλουργίας (γ) πολιτιστικού – μεταλλουργικού πάρκου με την αξιοποίηση και ανάδειξη ακόμη και των αρχαίων υπόγειων στοών, κλπ.
- τη θέσπιση ικανού μηχανισμού παρακολούθησης της λειτουργίας των έργων και της τήρησης των περιβαλλοντικών όρων, με συμμετοχή εκπροσώπων της τοπικής κοινωνίας (σε κυκλική βάση)
- την on-line καταγραφή και δημοσιοποίηση – σε πραγματική βάση – των αποτελεσμάτων των μετρήσεων και αναλύσεων
- την εκπόνηση επικαιροποιημένων και αναλυτικών σχεδίων αντιμετώπισης περιβαλλοντικού κινδύνου και ανάπτυξη μηχανισμού και υποδομής για την εφαρμογή τους
- τη μεγιστοποίηση των περιβαλλοντικών απαιτήσεων, πολύ πέραν των προβλεπόμενων από την κείμενη νομοθεσία, διασφαλίζοντας επιπρόσθετα και την προαπαίτηση της πλήρους αποκατάστασης ακόμη και αυτής της ιστορικής περιβαλλοντικής ζημιάς
Στη βάση του παραπάνω συνοπτικού ιστορικού είναι προφανής η απογοήτευση της; ΕΓΕΠΕ αλλά και η προσωπική μου μετά από τη ματαίωση της διαβούλευσης, με διαδικασίες και χειρισμούς από μέρους της πολιτικής ηγεσίας του ΥΠΕΚΑ που άφησαν πλήρως εκτεθειμένη την ΕΓΕΠΕ και εμένα προσωπικά, που είχα οραματισθεί μια ανοικτή δημόσια διαβούλευσης με την τοπική κοινωνία, από μηδενική βάση, με τους πλέον καθαρούς όρους και πλήρη διαφάνεια, που εκτός των άλλων θα αναδείκνυε την αξία της ουσιαστικής συμμετοχής της κοινωνίας των πολιτών στη λήψη σημαντικών αποφάσεων για το περιβάλλον και την αειφόρο ανάπτυξη της περιοχής.
Είναι προφανές ότι οι λόγοι που συνέβαλαν στην αναβολή και τέλος στη ματαίωση της διαβούλευσης είναι λόγοι εντελώς ανεξάρτητοι από τη δική μου επιθυμία, αλλά και από το ρόλο που έχει η ΕΓΕΠΕ και προήλθαν αποκλειστικά από μικροπολιτικούς χειρισμούς με αποτέλεσμα όχι μόνο να ματαιώσουν τη διαβούλευση, αλλά και να ευτελίσουν την όλη διαδικασία, καθώς και την προσπάθεια, που στήριξε με σθένος η ΕΓΕΠΕ, αναλαμβάνοντας ακόμη και με ύψιστο προσωπικό κόστος, την ευθύνη της διεξαγωγής, για πρώτη φορά στην Ελλάδα, μιας πραγματικής και ανοικτής διαβούλευσης, αλλά και την προάσπιση, στο επίπεδο των πολιτικών αποφάσεων, της ανάγκης διασφάλισης της υψηλότερης δυνατής προστασίας του περιβάλλοντος, της δημόσιας υγείας και της τοπικής αειφόρου ανάπτυξης.
Δυστυχώς, αντί της αναμενόμενης στήριξης, η ΕΓΕΠΕ βρέθηκε αντιμέτωπη με μερίδα πολιτών που επικέντρωσε το θυμό και το μένος της στο πρόσωπό μου, με λοιδορίες και συκοφαντίες, θεωρώντας με ως τη μόνη υπαίτια για την απόφαση υλοποίησης της επένδυσης και καθοδηγώντας εναντίον μου ένα κακόγουστο «παιγνίδι» εντυπώσεων.
Οι προκλητικές συμπεριφορές, πολύ δε περισσότερο οι συκοφαντίες και ο «πόλεμος» των εντυπώσεων, από όπου και αν προέρχονται, και για όποιους λόγους εκπορεύονται, δεν δικαιώνουν τον όποιο αγώνα.
Επιπλέον, οι απολύτως κατανοητοί λόγοι της οργής μερίδας πολιτών της Χαλκιδικής δε δικαιώνουν τα θλιβερά γεγονότα που διαδραματίζονται στην περιοχή, αν και μερικώς αιτιολογούνται, καθώς πράγματι οι χειρισμοί που ακολουθήθηκαν, αφενός δεν ήταν οι κατάλληλοι, αφετέρου δεν πραγματοποιήθηκε η δημόσια διαβούλευση, που αν και την επιχειρήσαμε ματαιώθηκε, με αποτέλεσμα να μην υπάρξει ενημέρωση και διάλογος ώστε να διασφαλισθεί η αναγκαία κοινωνική συναίνεση και να κατοχυρωθεί ο κοινωνικός έλεγχος.
Αποδείχθηκε ότι η έλλειψη σωστής πληροφόρησης και συμμετοχής των πολιτών ή/και η πολλές φορές καθοδηγούμενη παραπληροφόρηση οδηγούν αναπόφευκτα στην πόλωση που αναχαιτίζει κάθε παραγωγική δυναμική των κοινωνικών ομάδων, που στην περίπτωση της Χαλκιδικής θα έχει ως σοβαρές επιπτώσεις τη διαιώνιση του μακρόχρονου μαρασμού της και τη συνέχιση της πλήρους απαξίωσης κάθε ελπίδας επίτευξης μιας πραγματικής τοπικής αειφόρου ανάπτυξης.
Δυστυχώς ούτε η Πολιτεία ούτε οι Πολίτες δεν φάνηκαν αντάξιοι των περιστάσεων.
Δυναμίτισαν και ακύρωσαν τον ανοικτό, ουσιαστικό, διάλογο αφήνοντας πρόσφορο «έδαφος» στο λαϊκισμό και σε θλιβερά «φαινόμενα» σαν αυτά που γνωρίζει η περιοχή και οδηγώντας σε ενέργειες που απειλούν την κοινωνική συνοχή.
Ανάλογες είναι και οι αιτίες και οι πρακτικές που συνέβαλαν στην κρίση που περνά σήμερα ο τόπος, κρίση που υφίστανται δραματικά οι ασθενέστεροι.
Ο καθένας άλλωστε πρέπει να αναλαμβάνει τις ευθύνες του και τις συνέπειες των επιλογών και των πράξεών του.
Μαργαρίτα Καραβασίλη
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου