Του Χρήστου Γιαννίμπα
Σε αυτό το Β’ μέρος θα επικαλεστώ λίγα αριθμητικά δεδομένα (που είναι της ΕΚΤ και της Τράπεζας Διεθνών Διακανονισμών (BIS) και δεν αμφισβητούνται). Οι αναγνώστες του Βαρουφάκη θα θυμούνται πως οι προτάσεις του περιστρέφονται γύρω από την κρίση, το EFSF (και ESM) και φυσικά την ΕΚΤ. Για να μην σας κουράζω παραθέτω μια βασική του θέση : «Η ευρωζώνη δεν μπορεί να συνεχίσει με «εθνικά» τραπεζικά συστήματα στο πλαίσιο του κοινού νομισματικού συστήματος. Χρειάζεται έναν κοινό θεσμό που να επιτηρεί και να επανακεφαλαιοποιεί τις τράπεζες της ευρωζωνικής επικράτειας, ανεξάρτητα από τις εθνικές κυβερνήσεις. Για να το πω απλά, δεν νοείται πλέον να υπάρχουν ισπανικές, γαλλικές και ελληνικές τράπεζες εντός της ευρωζώνης, παρά μόνο όσον αφορά τα ονόματά τους τις έδρες τους και την ιστορία τους.» [1]. Το ίδιο μας λέει θα ήθελε και ο Μ. Νράγκι (πρόεδρος της ΕΚΤ) : «Θα ήθελε να σπάσει τον θανάσιμο εναγκαλισμό πτωχευμένων κρατών και πτωχευμένων τραπεζών αναλαμβάνοντας η ΕΚΤ πλήρως την επιτήρηση και διαχείρηση του ευρωζωνικού τραπεζικού συστήματος, πετώντας εκτός γηπέδου τις εθνικές αρχές επιτήρησης των τραπεζών.» [2] Με μια κουβέντα εμβάθυνση της τραπεζικής οικονομικής ολοκλήρωσης. Το κρατάμε και πάμε τώρα να δούμε γιατί πρόκειται για ασπιρίνες που το περισσότερο να ρίξουν προσωρινά τον πυρετό (όπως ήδη έχω αναφέρει στο Α’ μέρος).
Επιλέγοντας νταβατζή. (Μικρόβια τύπου Α)
Στο τέλος του 2009 οι δύο μεγαλύτεροι δανειστές μας είχαν σε ελληνικά ομόλογα (ΕΟ):
Γαλλία : 75,45 δις $ ΕΟ με καταθέσεις 1,51 δις $ στην ΕΚΤ
Γερμανία : 43,24 δις $ ΕΟ με καταθέσεις 0,86 δις $ στην ΕΚΤ
ΣΥΝΟΛΟ : 118,69 δις $ ΕΟ με καταθέσεις 2,37 δις $ στην ΕΚΤ
Οι τράπεζες λοιπόν Γαλλίας και Γερμανίας είχαν δανείσει την Ελλάδα 118,69 δις με καταθέσεις στην ΕΚΤ (για τα συγκεκριμένα δάνεια) μόλις 2,37 δις. Δηλαδή μόχλευση 50 φορές ή αλλιώς 5.000% . Εννοείται πως για τα δικά τους 2,37 δις εισέπρατταν από την Ελλάδα ετήσιους τόκους για 118,69 δις. Να το δούμε λίγο αυτό. Για 100 δις ομόλογα είχαν δικές τους καταθέσεις 2 δις στην ΕΚΤ. Πλήρωναν στην ΕΚΤ τόκο 1% ήτοι 1 δις το χρόνο (1% x 100 δις) και εισέπρατταν από την Ελλάδα τόκο 5% ήτοι 5 δις το χρόνο (5% x 100 δις). Δηλαδή για τα δικά τους 2 δις εισέπρατταν τόκους 4 δις (5 – 1 = 4) ή αλλιώς 200% το χρόνο. Αυτό λέγεται κερδοσκοπία; Σίγουρα πάντως δεν είναι τοκογλυφία αφού 200% ετήσιο τόκο οι original τοκογλύφοι δεν παίρνουν ούτε στα ποιο τρελά τους όνειρα. Ακριβώς τα ίδια ισχύουν και για τις δικές μας τράπεζες που επίσης είχαν 50 δις € σε ελληνικά ομόλογα.
Το ερώτημα: Γιατί η ΕΚΤ δεν δανείζει απ’ ευθείας τα κράτη μέλη της ευρωζώνης με 1% (ή όσο είναι κάθε φορά το επιτόκιό της); Ή έστω ο δανεισμός ενός κράτους να γίνεται με διακρατικές συμφωνίες; Γιατί δηλαδή η ΕΚΤ να δίνει χρήμα με 1% στις τράπεζες και την ίδια στιγμή αυτό ακριβώς το χρήμα (που τους έδωσε η ΕΚΤ), να το δίνουν στα κράτη με 5% (ή όποιο άλλο επιτόκιο); Επόμενο ερώτημα. Αυτό το νταβατζιλίκη θα συνεχιστεί και αύριο; Γιατί αν η απάντηση είναι ναι (και δυστυχώς είναι), τότε τι διαφορά κάνει για τους λαούς η πρόταση Βαρουφάκη (που είναι και επιλογή της σημερινής ελίτ της ευρωζώνης); Το ζήτημα για τους λαούς είναι ποιον θα έχουν επικεφαλής νταβατζή ή να μην έχουν κανέναν;
Το τέρας της μόχλευσης (leverage). (Μικρόβια τύπου Β)
Αναφέρθηκα στη μόχλευση που σήμερα η ΕΚΤ επιτρέπει να είναι 50 φορές (5.000%) στα ομόλογα κρατών. Από το 2017 με την «Βασιλεία ΙΙΙ» η μόχλευση θα περιοριστεί στις 33 φορές. Δηλαδή … μόνο 3.300%. Αμφιβάλετε πως τίποτα δεν έμαθαν και τίποτα δεν ξέχασαν; Τι είναι μόχλευση και γιατί είναι τέρας; Ποιοι κερδίζουν και ποιοι χάνουν απ’ αυτήν; Και πολλά άλλα εξόχως διαφωτιστικά θα βρείτε στο καλύτερο (πιστεύω) άρθρο του Βαρουφάκη με τίτλο «Τι εστί Τράπεζα σήμερον» (Ο υπέρτιτλος είναι δάνειος από αυτό το άρθρο). Για να μην ψάχνετε η (ηλεκτρονική) διεύθυνση είναι : http://www.koutipandoras.gr/?
Πραγματικά αξίζει να το διαβάσετε (ή να το ξανά διαβάσετε).
Το ερώτημα. Σήμερα και αύριο οι λαοί θα πορευτούν με όσα πάρα πολύ σωστά καταγράφει ο Βαρουφάκης σε αυτό το άρθρο; Για να το πω με μια μόνο φράση. Αν πρόκειται να έχουμε (και δυστυχώς έχουμε) μια τραπεζική «δημοκρατία» και όλα όσα γράφει ο Βαρουφάκης συνεχίζονται (και δυστυχώς αυτό συμβαίνει), τότε τι σημασία έχουν οι όποιες προτάσεις του;
Τραπεζική «δημοκρατία». (Μικρόβια τύπου C)
Στο ίδιο άρθρο («Τι εστί Τράπεζα σήμερον») ο Βαρουφάκης γράφει : «Το σύνολο του ενεργητικού όλων των τραπεζών (δηλαδή, των δανείων που δίνουν και των κεφαλαίων που διακρατούν ως «καβάτζα»), …, σήμερα, κυμαίνεται μεταξύ του 300% και του 500% του ΑΕΠ. Μια τράπεζα, όπως η Deutsche Bank ή η BNP, μπορεί να έχει ενεργητικό μεγαλύτερο του ΑΕΠ της χώρας στην οποία εδρεύει.» Έχει απόλυτα δίκιο. Πράγματι έτσι είναι. Ενδεικτικά, οι πέντε μεγαλύτερες τράπεζες της Γαλλίας έχουν ενεργητικά που είναι τρεις φορές μεγαλύτερα από το μέγεθος ολόκληρης της γαλλικής οικονομίας. Τέσσερεις μόνο τράπεζες στις ΗΠΑ έχουν ενεργητικό το 50% της μεγαλύτερης οικονομίας του πλανήτη και με κεφάλαια στα παράγωγα 235 τρις $ δηλαδή το 400% του ΑΕΠ του πλανήτη (παγκόσμιο ΑΕΠ). Ο Βαρουφάκης λοιπόν καταγράφει μια πραγματικότητα. Πάμε τώρα στο δια ταύτα.
Μα δεν είναι πασιφανές πως η οποιαδήποτε απ’ αυτές τις τράπεζες είναι υπερβολικά μεγάλη και για να καταρρεύσει και για να σωθεί και πρωτίστως για να διοικηθεί από μια μικρή ομάδα διευθυντών. Δεν είναι πασιφανές πως κάθε μια απ’ αυτές (πόσο μάλλον δυο, τρεις ή περισσότερες μαζί) κρατά κυριολεκτικά αιχμάλωτη την παγκόσμια οικονομία, αφού η κατάρρευση της οποιασδήποτε θα οδηγούσε σε αυτόματη κατάρρευση και την παγκόσμια οικονομία λόγω ακριβώς της αδυναμίας να διασωθεί; Το σπουδαιότερο όμως είναι πως πλέον έχουμε μια τραπεζική «δημοκρατία». Οι λαοί ψηφίζουν Πρωθυπουργό ή Πρόεδρο, επιλέγουν το ένα ή το άλλο κόμμα, το ένα ή το άλλο πολιτικό οικονομικό πρόγραμμα. Με μια κουβέντα εκχωρούν την πολιτική εξουσία σε αυτούς που επιλέγουν. Όμως την οικονομική πολιτική των δύο ή πέντε μεγάλων τραπεζών της χώρας τους την καθορίζουν οι εκλεγμένοι (πολιτικοί) αντιπρόσωποι των λαών; Αστεία πράγματα. Όχι βέβαια. Την καθορίζει το ΔΣ της τράπεζας ουσιαστικά δηλαδή οι πέντε ή δέκα μεγαλομέτοχοι. Αυτοί αποφασίζουν που και πόσα θα επενδύσουν, σε ποιους παραγωγικούς(;) τομείς και σε ποια χώρα θα το κάνουν. Αν θα αγοράσουν ομόλογα του ενός ή του άλλου κράτους, ποιο κράτος δηλαδή θα δανείσουν και ποιο όχι αλλά και με τι επιτόκιο. Πόσα κεφάλαια θα «ρίξουν» στο ένα ή το άλλο χρηματοοικονομικό προϊόν κι αν και ποια χρηματοοικονομικά προϊόντα θα κατασκευάσει η τράπεζά τους κλπ.
Κοντολογίς έχουν τον πρώτο λόγο στους οικονομικούς πόρους και στο που αυτοί κατευθύνονται. Άρα και τον πρώτο λόγο για την ποσότητα και το κυριότερο την ποιότητα της ανάπτυξης. Αυτονόητο πως το μοναδικό κριτήριο για τις όποιες κινήσεις τους είναι τα κέρδη της τράπεζας τους θεμιτά και αθέμιτα. Η αναζήτηση άλλων κριτηρίων είναι σαν να ψάχνει κάποιος καλλίφωνο ψάρι. Άλλωστε οι τράπεζες δεν είναι φιλανθρωπικά ή πατριωτικά ιδρύματα. Από την μια λοιπόν οι τράπεζες έχουν αυτήν την πρωτοκαθεδρία και από την άλλη έχουν τέτοιο μέγεθος που η κατάρρευση ή η διάσωση τους είναι αδύνατη χωρίς οδυνηρές συνέπειες για την χώρα (ακόμα και κατάρρευσή αυτής). Το πρόδηλο συμπέρασμα είναι πως μπορεί η πολιτική εξουσία να προκύπτει de jure από τις εκλογές αλλά η de facto πολιτική ισχύς στην πράξη βρίσκεται στο χρηματοπιστωτικό σύστημα και σε μια παρασιτική πλουτοκρατία γύρω και μέσα σ’ αυτό. Έχουμε μια εικονική δημοκρατία. Και είναι εικονική γιατί στην πραγματικότητα πρόκειται για μια «δημοκρατία» του χρηματοπιστωτικού συστήματος. Ένα σύστημα που κυριολεκτικάκαννιβαλίζει την πραγματική οικονομία και όλους τους συμμετέχοντες σ’ αυτήν κρατώντας όμηρο την πολιτική εξουσία που ασκούν δουλοπρεπώς οι κατά τα άλλα εκλεγμένοι εκπρόσωποι των λαών.
Κλείνοντας αυτήν την ενότητα θα σταθώ σε έναν άνθρωπο που θα χαρακτήριζα «ζωντανή οικονομική Ιστορία» των ΗΠΑ μιας και από το 1952(!!) πηγαινοέρχεται συνεχώς και αδιαλείπτως ανάμεσα στα μεγαθήρια της Wall Street (κυρίως τον όμιλο Ροκφέλερ) και την εκτελεστική εξουσία. Αναφέρομαι στον τέως επικεφαλή της FED Paul Volcker που ο Μπαράκ Ομπάμα έβαλε πρόεδρο της επιτροπής σοφών (ή όπως είναι η επίσημη ονομασία «Economic Recovery Advisory Board»). Ο Volcker λοιπόν πρότεινε το σπάσιμο των μεγάλων τραπεζών, έτσι ώστε σε περίπτωση πτώχευσης κάποιας να μην απειλείται η οικονομία με συστημική κατάρρευση. Διαχωρισμό των εμπορικών τραπεζών από τα κερδοσκοπικά funds. Να μην μπορούν οι τράπεζες να χρησιμοποιούν τα χρήματα των πελατών τους προς ίδιο όφελος και να μην έχουν τη δυνατότητα να επενδύουν σε private equity και hedge funds, κλπ. Όταν αυτά γίνονται στις ΗΠΑ (κι όχι μόνο), κάποιοι ιθαγενείς πανηγυρίζουν γιατί οι 8 τράπεζες έγιναν 2,5 !! που έχουν ενεργητικό το 300% του ΑΕΠ της χώρας μας. Αύριο Λάτσης, Κωστόπουλος και Σάλας θα ρωτήσουν την εκλεγμένη κυβέρνηση που και πόσα θα επενδύσουν, σε ποιους τομείς και σε ποια χώρα. Κι αν φουντάρει η τράπεζά τους γιατί το 5% των δανείων που έδωσαν στην Τουρκία, Ρουμανία κλπ δεν πληρώθηκαν ή γιατί τα παράγωγα που έπαιξαν δεν τους βγήκαν, τι γίνεται; Θα έρθει το κρατικό ιππικό να μεταρρυθμίσει μισθούς, συντάξεις, παιδεία, υγεία κλπ. Θεέ μου πόσο μαλάκες μπορούμε να γίνουμε; Κάτσε τώρα εσύ βρε Γιάννη να μας μιλάς για EFSF, ESM κλπ.
Το αυτονομημένο παρασιτικό κεφάλαιο. (Μικρόβια τύπου D)
Το πρώτο χρηματιστήριο παραγώγων ιδρύθηκε το 1973 στο Σικάγο. Στα 40 χρόνια που μεσολάβησαν τα ποσά που πήγαιναν στα παράγωγα χρηματοοικονομικά προϊόντα αυξάνονταν με ταχύτητα φωτός. Σήμερα στα παράγωγα έχουν τοποθετηθεί αστρονομικά ποσά για καθαρά κερδοσκοπικούς λόγους. Κυριολεκτικά για τζογάρισμα. Για τι ποσά μιλάμε; Πρώτα καθίστε καλού κακού και διαβάστε. 810 τρις $. Για ξαναδιαβάστε το. Οχτακόσια δέκα τρισεκατομμύρια δολάρια. Η παγκόσμια οικονομία έχει μέγεθος (σχεδόν) 60 τρις $ και η αγορά παραγώγων 810 τρις $ (1350% το παγκόσμιο ΑΕΠ). Βεβαίως το μεγαλύτερο μέρος αυτών των αστρονομικών ποσών είναι μόχλευση. Δηλαδή με απλά ελληνικά αέρας κοπανιστός. Η δύναμη πυρός όμως αυτού του αέρα είναι τεράστια γιατί τεράστια είναι και τα ποσά που αντιστοιχούν σ’ αυτόν (τον αέρα). Ενδεικτική για το «πάρε δώσε» αυτών των κεφαλαίων είναι η σύγκριση με όλα τα προϊόντα που διακινούνται παγκοσμίως. Παίρνω μια ενδιάμεση χρονιά της τελευταίας 15ετίας. Πχ το 2004 οι ημερήσιες συναλλαγές παραγώγων παγκοσμίως ήταν 5,7 δις $. Προσθέτοντας και τα 1,9 δις $ ημερήσιων συναλλαγών στα νομίσματα, μας κάνουν 7,6 δις $ την ημέρα (επαναλαμβάνω, ΤΗΝ ΗΜΕΡΑ). Το ποσό αυτό είναι μεγαλύτερο από τη συνολική αξία των εξαγωγών όλων των κρατών ενός ολόκληρου χρόνου !! Να σας πω για τα περιβόητα πλέον CDS; Στα CDS λοιπόν, δηλαδή σε αντιστάθμιση κινδύνου/ων (ασφάλιστρα), το 2008 (μπουμ της κρίσης) είχαν τοποθετηθεί 62,2 τρις $ όταν το ΑΕΠ του πλανήτη (παγκόσμιο ΑΕΠ) την ίδια χρονιά ήταν 54,3 τρις $. Το ερώτημα. Ποιος έχει το οικονομικό μέγεθος να πουλάει ασφάλεια (CDS) για αυτά τα αστρονομικά ποσά; Απάντηση, κανένας. Κι όταν λέω κανένας, εννοώ ΚΑΝΕΝΑΣ. Θυμίζω πως η μεγαλύτερη ασφαλιστική εταιρεία του πλανήτη, η αμερικάνικη AIG, φαλίρισε για μόλις 14 δις $ σε CDS (δις όχι τρις) [3].
Χρειάζονται τα παράγωγα; Το «επιχείρημα» που προβάλουν οικονομολόγοι, ΜΜΕ και κυβερνήσεις είναι πως : «τα παράγωγα δίνουν ρευστότητα στο σύστημα». Δεν υπάρχει οικονομικό έντυπο, ένθετο εφημερίδας και οικονομικό site που να μην έχει γραφτεί αυτό το «επιχείρημα» χιλιάδες φορές. Όλοι αυτοί, στην καλύτερη γι’ αυτούς περίπτωση, αναμασάνε ένα «επιχείρημα» που επηρεάζει αρνητικά τις ζωές όλων μας. Οι έννοιες κλειδιά είναι «Ρευστότητα» και «Σύστημα». Κανείς ποτέ δεν μπήκε στον κόπο να εξηγήσει στους αναγνώστες του τα ζητήματα που αυτόματα προκύπτουν. Ποιος χρειάζεται την επιπλέον ρευστότητα και ποιος ωφελείται απ’ αυτήν; Η ρευστότητα είναι απεριόριστη ή πεπερασμένη; Επειδή (υποθέτω) δεν είναι τόσο ηλίθιοι να πιστεύουν το πρώτο, ας μας πουν. Αν διοχετεύεται ρευστότητα στα παράγωγα από που φεύγει αυτή; Μήπως φεύγει από την πραγματική οικονομία που σχετίζεται με τις ζωές όλων μας; Αυτό το «σύστημα» από τι ακριβώς αποτελείται; Ποια είναι τα δομικά του στοιχεία; Ποιοι το αποτελούν; Έχει κάποια σχέση με το παραγωγικό κεφάλαιο ή το χρηματικό κεφάλαιο που επενδύεται σ’ αυτό; Μήπως αντίθετα είναι παρασιτικό χρηματικό κεφάλαιο που απομυζά υπεραξία (ποιο σωστά κάνει υπεξαίρεση κεφαλαίου) και από τα δυο προηγούμενα; Αυτό το «σύστημα» ελέγχεται από κάποιους και αν ναι από ποιους; Συμμετέχουν οι λαοί σ’ αυτό και αν ναι με ποιο τρόπο; Αυτό το «σύστημα» παράγει πλούτο για τις κοινωνίες ή το μόνο που κάνει είναι υπεξαίρεση κεφαλαίου από αέρα κοπανιστό; Ένα ελάχιστο έστω μέρος από αυτά τα υπερκέρδη επιστρέφεται στους λαούς και αν ναι με ποιο τρόπο; Μήπως δεν μπορεί καν να αναδιανεμηθεί; Σταματώ εδώ και φυσικά δεν περιμένω απαντήσεις. Παραθέτω μόνο την άποψη ενός «ιερού τέρατος» της οικονομικής ζωής των ΗΠΑ. Του Paul Volcker ο οποίος μιλώντας στο Σάσεξ της Αγγλίας σε ένα μεγάλο ακροατήριο χρηματιστών και τραπεζιτών, τους άφησε όλους σύξυλους όταν ξιφούλκησε ενάντια στα χρηματοπιστωτικά παράγωγα προϊόντα για να καταλήξει πως «τα παράγωγα προϊόντα δεν έχουν προσφέρει τίποτα απολύτως θετικό στην παγκόσμια οικονομία».
Σήμερα το βιομηχανικό ή παραγωγικό κεφάλαιο και χρηματικό κεφάλαιο που επενδύεται στο προηγούμενο (στα οποία αναφερόταν ο Μαρξ) είναι σταγόνα στον ωκεανό συγκριτικά με τοπαρασιτικό χρηματικό κεφάλαιο το οποίο απομυζά υπεραξία (κάνει υπεξαίρεση κεφαλαίου) και από το παραγωγικό κεφάλαιο. Για το παρασιτικό κεφάλαιο δεν μπορούμε πλέον να μιλάμε για την υπεραξία του Μαρξ και το κόστος της εργατικής δύναμης. Ούτε καν για την κατά Άνταμ Σμιθ ανάγκη αναδιανομής ενός μέρους του πλούτου που παράγεται. Γιατί ο «πλούτος που παράγεται» από το παρασιτικό χρηματικό κεφάλαιο δεν μπορεί καν να αναδιανεμηθεί. Και δεν μπορεί γιατί είναι εικονικός, πλασματικός. Δεν προκύπτει ούτε από χειρονακτική εργασία, ούτε από πνευματική εργασία. Δεν χρειάζεται να είναι κάποιος Βαρουφάκης για να αντιληφθεί πως χωρίς την ανθρώπινη εργασία (σωματική και πνευματική) δεν μπορεί να παραχθεί πλούτος. Γι’ αυτό λέω πως ο «πλούτος» αυτός είναι εικονικός. Προκύπτει από το απόλυτο τίποτα και ως «πλούτος» είναι προϊόν φαντασίας. Κάτι που αναγνωρίζει (έστω και έμμεσα) ο Barack Obama όταν απευθύνει έκκληση στο Κογκρέσο λέγοντας πως: «Είναι πολύ σημαντικό να κάνουμε οτιδήποτε για να καταστήσουμε πιο πιθανό οι άνθρωποι να χτίζουν και να δημιουργούν πράγματα σε αυτή τη χώρα». Πόσο ποιο σαφής μπορεί να γίνει όταν λέει «οι άνθρωποι να χτίζουν και να δημιουργούν πράγματα»;
Συμπέρασμα
Κλείνοντας τις ενότητες με τα μικρόβια (τύπου Α, Β, C και D) νομίζω είναι σαφές πως το ζήτημα δεν είναι ο πυρετός και οι ασπιρίνες που κατά καιρούς προτείνονται. Ο Βαρουφάκης βεβαίως είναι οικονομολόγος (κι ας αυτοσαρκάζεται πως τον παριστάνει) και δεν πιστεύω πως ασπάζεται τις νεοφιλελεύθερες ηλιθιότητες για αυτορρυθμιζόμενες αγορές και το αόρατο χέρι τους (που είναι αόρατο γιατί πολύ απλά δεν υπάρχει). Κάθε άλλο. Προσπαθεί να δώσει οικονομική λύση σε ένα πρόβλημα εξόχως πολιτικό.
Ας υποθέσουμε όμως πως η ευρωζώνη ασπάζεται και υιοθετεί μέχρι κεραίας τις προτάσεις του. Ξέρετε τι θα γίνει; Θα επικαλεστώ ξανά τον Paul Volcker : «Υπάρχει ένα σταθερό μοτίβο. Κατά καιρούς ξεσπούν κρίσεις, ακολουθεί κάποια μεταρρύθμιση και τα πράγματα βελτιώνονται για λίγο καιρό, μέχρι που έρχεται η επόμενη κρίση». Αυτό ακριβώς θα γίνει. Όσο τα μικρόβια στα οποία αναφέρθηκα κάνουν πάρτι καμιά ασπιρίνη δεν γιατρεύει. Ρίχνει παροδικά τον πυρετό κι αυτό είναι όλο. Ο Volcker έχει στην πλάτη 60 χρόνια στα οικονομικά των ΗΠΑ. Η εμφανής απαισιοδοξία του είναι ενδεικτική για το τι «μας ξημερώνει».
Πριν ένα σχεδόν αιώνα κάποιος πολιτικός προσπάθησε να περιορίσει (με νομοθετικά μέτρα) τη δύναμή του τραπεζικού συστήματος για να φτάσει στο τέλος να πει γι’ αυτό (το τραπεζικό σύστημα): «Υπάρχει μία δύναμη τόσο οργανωμένη, τόσο λεπτή, τόσο προσεκτική, τόσο διασφαλισμένη, τόσο πλήρης και τόσο κυρίαρχη, που καλά θα κάνουν να προσέχουν όσοι και όταν μιλούν εναντίον της». Ο πολιτικός αυτός ήταν ο Thomas Wilson 28ος Πρόεδρος των ΗΠΑ. Όταν αυτά έχουν ειπωθεί από έναν πρόεδρο των ΗΠΑ και μάλιστα πριν ένα αιώνα, τι άλλο να προσθέσει κανείς για την σημερινή δύναμη του τραπεζικού συστήματος (του χρηματοπιστωτικού γενικότερα). Το μέγεθος και η δύναμη αυτού του συστήματος είναι πλέον τεράστια και απέχει έτη φωτός από την εποχή που ο Thomas Wilson διαπίστωνε τα παραπάνω. Οι λαοί της ευρωζώνης (και της Ευρώπης) πρέπει να υπερασπιστούν πρωτίστως τηνΔημοκρατία γιατί με την τραπεζική «δημοκρατία» που έχτισαν οι ελίτ στην Ευρώπη δεν πάνε πουθενά. Ή μάλλον πάνε στο παρελθόν. Στη φεουδαρχία και σε φεουδαρχικές οικονομικές και κοινωνικές σχέσεις.
Τέλος, θα έλεγα στο Βαρουφάκη (που ίσως τον «κάκισα»), με τον άμεσο και σταράτο λόγο του να αρθρογραφήσει για τα ζητήματα που πρωτίστως πρέπει να αντιμετωπιστούν και πιστεύω ξέρει ποια είναι αυτά. Εκτός αν νομίζει πως η τωρινή κρίση είναι μια ακόμα κρίση. Προσωπικά πιστεύω πως είναι μια δομική κρίση που τραντάζει τους δύο βασικούς πυλώνες του καπιταλιστικού συστήματος. Από τη μια την κερδοφορία του κεφαλαίου (οικονομικός πυλώνας) και από την άλλη την κυριαρχία του (πολιτικός πυλώνας). Πρόκειται δηλαδή για μια κρίση που ακουμπά τον «σκληρό πυρήνα» των σχέσεων παραγωγής του καπιταλισμού αλλά και της αναπαραγωγής του συστήματος. Αυτά και καλή δύναμη Γιάννη.
Χρήστος Γιαννίμπας
[1] Άρθρο «Το σωτήριο «Όχι»» 29/6/12
[2] Άρθρο «Αναμένοντας τον κ. Draghi» 5/9/12
[3] Ο γνωστότερος μεγαλοεπενδυτής Warren Buffet είχε χαρακτηρίσει τα CDS ως «χρηματοοικονομικά όπλα μαζικής καταστροφής». Δυστυχώς δικαιώθηκε.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου