Γράφει ο Χρήστος Γιαννίμπας
Ο Βαρουφάκης έχει γράψει πολλά άρθρα και αν κάποιος ήθελε να αναφερθεί σ’ αυτά θα ήταν δίκαιο να αφιερώσει τουλάχιστον το ένα δέκατο του χώρου των άρθρων του. Η ταπεινότητά μου είναι σε μειονεκτική θέση (ως προς αυτό) και θα αρκεστώ σε δύο μόνο άρθρα. Δηλώνω εισαγωγικά πως αντίθετα με το Βαρουφάκη που (όπως λέει) προσποιείται «έντεχνα τον οικονομολόγο», δεν είμαι ούτε και προσποιούμαι (έντεχνα ή όχι) τον οικονομολόγο.
Διαβάζοντας αυτά που γράφει θα τα χώριζα σε τρεις ενότητες.
Η πρώτη είναι τα «αριστερά καρυκεύματα». Πχ, «κανείς πολιτικός δεν τόλμησε να βάλει το νυστέρι στο απόστημα των τραπεζών». Γιατί άραγε; Γιατί, μας λέει, «οι κυβερνήσεις, για λόγους πολιτικούς, προτίμησαν να σφίξουν το ζωνάρι για τους ασθενέστερους πολίτες που δεν είχαν φταίξει σε τίποτα». Εξόχως ασαφές αφού στους πολιτικούς λόγους (που δεν αναφέρονται) ο καθένας μπορεί να «χωρέσει» οτιδήποτε θέλει (ή τον βολεύει). Στη συνέχεια θα «ανακαλύψετε» πάρα πολλά αντίστοιχα «αριστερά καρυκεύματα».
Η δεύτερη είναι η προσέγγιση της κατάστασης και η τρίτη μια «κυλιόμενη» πρόταση λύσης. Το «κυλιόμενη» ακούγεται λογικό μιας και οι εξελίξεις τρέχουν (που λένε και στα δελτία των οκτώ). Ακούγεται λογικό αλλά δεν είναι. Και δεν είναι γιατί η κάθε φορά «λύση» προσπαθεί να προσαρμοστεί σε λάθος προσέγγιση. Είναι ένα «βλέποντας και κάνοντας» και προσπαθεί να γιατρέψει τον πυρετό παραγνωρίζοντας την αρρώστια που τον προκαλεί. Το ίδιο βέβαια κάνει και η ΕΚΤ αλλά και οι ηγεσίες της ΕΕ (κι όχι μόνο). Οι (πολλές) ενστάσεις του Βαρουφάκη είναι στο φάρμακο για να πέσει ο πυρετός. Η ΕΚΤ ας πούμε δίνει ντεπόν, ενώ ο Βαρουφάκης προτείνει ασπιρίνη. Όμως κανένα απ’ αυτά δεν γιατρεύει την αρρώστια. Μπορεί να ρίξουν προσωρινά τον πυρετό αλλά όσο τα (νεοφιλελεύθερα) μικρόβια κάνουν πάρτι, ο ασθενής πάλι θα ανεβάσει πυρετό.
Αποκαλυπτικά είναι τα όσα γράφει για το γιατρό (Στουρνάρα) στον οποίο απευθυνόμενος λέει πως θεωρεί : «σκανδαλώδες ότι έπρεπε τα πράγματα να έρθουν εδώ που έφτασαν για να σε χρησιμοποιήσει η φαύλη πολιτική σκηνή. Δίπλα σου, στην ίδια κυβέρνηση, έχεις τους εκπρόσωπους του καθεστώτος που μας οδήγησε στον γκρεμό» [1]. Να που ο σωστός γιατρός (Στουρνάρας) ήταν τόσο καιρό δίπλα μας αλλά η «φαύλη πολιτική σκηνή» (γενικώς) μαζί με «τους εκπρόσωπους του καθεστώτος» (ποιοι είναι αυτοί και ποιο είναι αυτό δεν τον καλούσαν. Ευτυχώς (αυτοί και αυτό) ανένηψαν (θαύμα, θαύμα) κάλεσαν το σωστό γιατρό (Στουρνάρα) και μαζί του στο ίδιο ιατρικό συμβούλιο («στην ίδια κυβέρνηση») θα μας σώσουν. Όλοι μαζί. Κι όταν λέμε όλοι εννοούμε όοοολοι. Ο καλός γιατρός (Στουρνάρας) και δίπλα του αυτοί κι αυτό «που μας οδήγησε στον γκρεμό». Άραγε πρόκειται για λάθος εκτιμήσεις ή για σύγχυση;
Ο συγκεκριμένος γιατρός βέβαια είναι φορέας (υπέρμαχος) των (νεοφιλελεύθερων) μικρόβιων που μόλυναν τον ασθενή. Τα καλλιέργησε, τα υπερασπίστηκε, μόχθησε να επικρατήσουν και έδρεψε (από διάφορα πόστα) τους καρπούς των προσπαθειών του. Φαίνεται όμως πως για τον Βαρουφάκη αυτά είναι λεπτομέρειες. Ίσως να πιστεύει πως δεν φταίνε τα (νεοφιλελεύθερα) μικρόβια για την κατάσταση του ασθενούς, οπότε και δεν χρειάζεται αντιβίωση αλλά τις ασπιρίνες που προτείνει για να πέσει ο πυρετός. Στο άρθρο του «Η εμμονή του κ. Τόμσεν» (5/10/12) αναφέρει γι’ αυτήν (την εμμονή) «πρώτος λόγος είναι ότι η ιδεολογία τυφλώνει ακόμα και τους τεχνοκράτες». Ποιους άλλους τυφλώνει; Προφανώς όλους, γι’ αυτό και ο γενικός αφορισμός η «ιδεολογία τυφλώνει». Η ιδεολογία γενικώς. Ε, να αποσύρουμε την ιδεολογία από την Ιστορία και το Ιστορικό γίγνεσθαι (μην μας πουν κιόλας πως παίρνουμε επίδομα τυφλού). Ακόμα καλύτερα να αποσύρουμε την Ιστορία. Άλλωστε ήδη το έκανε ο Francis Fukuyama το 1992 όταν κήρυξε μονομερώς «Το τέλος της ιστορίας». Όμως, δυστυχώς για τους «Βαρουφάκηδες», «το τέλος των ιδεολογιών είναι ευσεβής πόθος. Το διακηρύσσουν οι αστοί, ιδεολόγοι και πολιτικοί, γιατί τους αρέσει. Θυμίζουν τον Χότζα που διακήρυσσε πως θα κάνει πολλά σύκα και όταν ρωτήθηκε από που το συμπεραίνει, απάντησε επειδή του αρέσουν» [2].
Στο ίδιο άρθρο [3] γράφει πως : «τις τελευταίες δεκαετίες παρατηρώ εντός των πανεπιστημίων την αδυναμία συναδέλφων μου, οικονομολόγων, να έρθουν αντιμέτωποι με στοιχεία και επιχειρήματα που αντικρούουν τα μοντέλα στα οποία έχουν επενδύσει μια ζωή. Το κατανοώ. Ανθρώπινο είναι. Χρειάζεται μια μορφή ηρωισμού και αυταπάρνησης για να παραδεχθεί ακόμα κι ένας τεχνοκράτης ότι η κοσμοθεωρία του ήταν λανθασμένη.» Ποια είναι όμως αυτά τα «μοντέλα» και η «λανθασμένη κοσμοθεωρία» που ηγεμόνευσαν, όχι μόνο «εντός των πανεπιστημίων» που αναφέρει ο Βαρουφάκης, αλλά σε όλα σχεδόν τα «κάστρα» (ακαδημαϊκά ιδρύματα, ερευνητικά κέντρα, επιχειρήσεις, κρατικές γραφειοκρατίες, MME κλπ); Είναι οι νεοφιλελεύθερες αντιλήψεις και δόγματα. Είναι η θεοποίηση της αγοράς, η κατασυκοφάντηση του κράτους και η παρουσία του στην αγορά ως κάτι παρασιτικό, ο «μονόδρομος» της ιδιωτικοποίησης των πάντων, η απληστία ως μοναδική κινητήρια δύναμη της ανθρωπότητας και της προόδου κλπ. Αυτά ήταν τα πνευματικά τους «τέκνα» και αυτά τα νεοφιλελεύθερα δόγματα εδραιώθηκαν θεσμικά και στον πολιτικό κόσμο και στον κόσμο της διανόησης. Η Ε.Ε. και φυσικά η ΕΚΤ δομήθηκαν με αυτές ακριβώς τις νεοφιλελεύθερες πολιτικές και θεσμοποίησαν τις αρχές και τις λογικές του νεοφιλελευθερισμού. Σήμερα αποτελούν το χώρο που τα προαναφερθέντα χαρακτηριστικά είναι κυρίαρχα. Οι περικοπές σε δημόσια παιδεία και υγεία, σε συντάξεις, εργασιακά δικαιώματα, κοινωνικά προγράμματα κλπ. έρχονται ως επακόλουθο αυτών των νεοφιλελεύθερων πολιτικών επιλογών. Γιατί άραγε ο Βαρουφάκης δεν κατονομάζει αυτά ακριβώς τα «μοντέλα» και τη «λανθασμένη κοσμοθεωρία»; Γιατί τότε θα αποδεχόταν πως οι ασπιρίνες που προτείνει για τη θεραπεία δεν την θεραπεύουν και χρειάζεται αντιβίωση. Τότε όμως θα έπρεπε να μιλήσει για το είδος της αντιβίωσης. Αφήστε που θα «άδειαζε» και τον καλό του φίλο Στουρνάρα που σήμερα συνεχίζει, από την πλέον υπεύθυνη θέση (αυτή του υπουργού οικονομίας), να εφαρμόζει τα ίδια νεοφιλελεύθερα δόγματα έχοντας δίπλα του «στην ίδια κυβέρνηση, τους εκπρόσωπους του καθεστώτος που μας οδήγησε στον γκρεμό» (όπως του λέει). Προσωπικά εκτιμώ πως τότε δεν θα έβρισκε ανοικτά και τα μέσα που σήμερα του προσφέρουν βήμα έκφρασης. Αυτό όμως είναι μια άλλη ιστορία που δεν είναι του παρόντος. Επανέρχομαι λοιπόν στα ζητήματα ουσίας.
«Μεταρρυθμιστές όλων των χωρών ενωθείτε».
Ο Στουρνάρας έχει ασχοληθεί με τις μεταρρυθμίσεις. «Για τις οποίες», λέει ο Βαρουφάκης στο Στουρνάρα, «τόσο πολύ έχεις δουλέψει κι έχεις επιχειρηματολογήσει από την θέση του Γενικού Διευθυντή του ΙΟΒΕ». Τον προειδοποιεί(;) μάλιστα λέγοντάς του : «όλοι θα καραδοκούν περιμένοντας να δουν πώςθα υλοποιήσεις τις μεταρρυθμίσεις που πρότεινες όλον αυτόν τον καιρό, καθώς και το αν τελικά θα οδηγήσουν (σε περίπτωση που εισαχθούν) στην ώθηση της οικονομίας που προέβλεπε το ΙΟΒΕ (π.χ. θεαματική αύξηση του ΑΕΠ). Γνωρίζεις ότι διαφωνούσα με εκείνες τις προβλέψεις σας. Πολύ φοβάμαι όμως, όχι ότι θα διαψευστείς από τα πράγματα, αλλά ότι δεν θα «προκάνεις» (πού ’λεγε κι ο Χαρίλαος) καν να εισάγεις τις μεταρρυθμίσεις σου». Είναι προφανές πως για το Βαρουφάκη το ζήτημα με τις μεταρρυθμίσεις, δεν είναι το ποιες αλλά το πώς θα υλοποιηθούν. Η (όποια) διαφωνία του αφορά «τις προβλέψεις» (του Στουρνάρα και του ΙΟΒΕ) στην «ώθηση της οικονομίας» και στη «θεαματική αύξηση του ΑΕΠ». Δηλαδή είναι ποσοτική και όχι ποιοτική. Ο φόβος του δεν είναι μη τυχόν κι ο Στουρνάρας «διαψευστεί από τα πράγματα» αλλά πως δεν θα «προκάνει καν να εισάγει τις μεταρρυθμίσεις». Γι’ αυτό και τον απαλλάσσει εκ των προτέρων λέγοντάς του «ξέρεις ότι σε περιμένουν στην γωνία για να σου φορτώσουν την όποια αποτυχία». Εκεί όμως που ο Βαρουφάκης δίνει ρέστα είναι στην πρότασή του για ένα «Πρόγραμμα 24 Ημερών» [4]. Να τι γράφει. «Η μόνη μας ελπίδα πια είναι ένα Πρόγραμμα 24 Ημερών που να ξεκινά σήμερα. Τι θα περιλαμβάνει; Τα εξής απλά: Η κυβέρνηση να κρατήσει ανοικτή την Ολομέλεια της Βουλής και εντός αυτών των 24 ημερών να περάσει όσες μεταρρυθμίσεις κρίνει ότι πρέπει να γίνουν. Όχι επειδή έχουν κάποια σημασία. Καμία δεν έχουν, καθώς δεν έχουν την παραμικρή ελπίδα να ανατρέψουν την εξελισσόμενη κατάρρευση που οφείλεται σε μια καθαρά μακροοικονομική τριπλή δίνη χρέους-ύφεσης-τραπεζών.»
Από πότε όμως οι μεταρρυθμίσεις είναι Άχρωμες, Άγευστες και Άοσμες (ΑΑΑ); Από πότε η έννοια «μεταρρύθμιση» είναι γενική και αφηρημένη; Η αλήθεια είναι πως το ζήτημα των μεταρρυθμίσεων είναι πολύ παλιό. Για να αρκεστώ στα χρόνια της μεταπολίτευσης, δεν υπήρξε πολιτική δύναμη ή ιδεολογικός χώρος που να μην ευαγγελιζόταν μεταρρυθμίσεις (ή εκσυγχρονισμούς). Ειδικά πριν τις εκλογές ήταν στο φόρτε τους. Πολύ περισσότερο σε περιόδους κρίσεις όπως η τωρινή που είναι στην ημερήσια διάταξη. Δείτε τι γίνεται σε Ελλάδα, Πορτογαλία, Ισπανία, Ιταλία, Γαλλία και σε όλη την Ευρώπη. Πολιτικές ηγεσίες, θεσμικά όργανα της ΕΕ, οικονομολόγοι, αναλυτές κλπ μιλούν για μεταρρυθμίσεις σε σημείο που να αναρωτιέται κανείς μήπως μπήκαμε στην εποχή του «μεταρρυθμιστές όλων των χωρών ενωθείτε» και δεν το καταλάβαμε; Βεβαίως όπως πάντα έτσι και σήμερα, οι κατά τ’ άλλα λαλίστατοι «Βαρουφάκηδες» (πολιτικοί, οικονομολόγοι κλπ), αποκρύβουν σε ποιες μεταρρυθμίσεις αναφέρονται. Οι δικοί μας λχ το περισσότερο να προσθέσουν το «αναγκαίες» και πιστεύουν πως καθαρίσανε. Όμως ουδέτερες μεταρρυθμίσεις δεν υπάρχουν. Αντίθετα, έχουν πρόσημο και αυτό μπορεί να είναι θετικό ή αρνητικό για την κοινωνία. Να κινούνται δηλαδή σε προοδευτική ή σε συντηρητική (αντιδραστική) κατεύθυνση. Μπορεί να είναι δημοκρατικοί μπορεί και όχι. Κοντολογίς υπάρχουν μεταρρυθμίσεις που βελτιώνουν την κοινωνική και οικονομική κατάσταση του λαού και άλλες που την επιδεινώνουν. Επιπλέον οι μεταρρυθμίσεις δεν είναι ποτέ ανέξοδες. Κάποιοι πληρώνουν το μάρμαρο. Έτσι σήμερα προκειμένου να περάσουν τις πλέον αντιδραστικές μεταρρυθμίσεις βάζουν απέναντι στην κοινωνία τμήματα αυτής με αντικοινωνικές συμπεριφορές που οι ίδιοι καλλιέργησαν με διάχυση της διαφθοράς και μετέτρεψαν σε κοινωνία της συνενοχής. Δεν κάνουν κάτι καινούργιο. Οι λίγο παλιότεροι θυμούνται τα «ρετιρέ» των εργαζομένων και πως αυτά έγιναν το άλλοθι για αντιλαϊκές πολιτικές. Κανείς βέβαια δεν λέει πως αυτή η διαφθορά δεν πρέπει να περιοριστεί στο μικρότερο δυνατό. Άλλο αυτό όμως και άλλο να χρησιμοποιούνται όλοι αυτοί ως το μαύρο πρόβατο. Ακόμα χειρότερα να ενοχοποιείται το σύνολο της κοινωνίας. Όλα αυτά δεν είναι παρά ένα προπέτασμα καπνού που αποσκοπούν στον αφοπλισμό και την παραίτηση της κοινωνίας προκειμένου να περάσουν αντικοινωνικά μέτρα.
Όσοι λοιπόν μιλούν γενικά κι αόριστα για μεταρρυθμίσεις, παίζουν άσχημο παιχνίδι. Πάρτε για παράδειγμα την αγορά εργασίας. Μεταρρύθμιση είναι να καθιερωθεί το επτάωρο. Μεταρρύθμιση είναι και η εκ περιτροπής εργασία και γενικά η κατεδάφιση των εργασιακών σχέσεων και κατακρεούργηση των δικαιωμάτων. Αυτή όμως η απορρύθμιση στην αγορά εργασίας μας γυρνά (κι εμάς και όλη την Ευρώπη) στο 19ο αιώνα. Γιατί ποιο ήταν το μεγαλύτερο επίτευγμα της Ευρώπης στο 20ο αιώνα; Ήταν η απελευθέρωση της εργασίας και από το κράτος και από τον εργοδότη. Ποιο εργαλείο ανακάλυψε ο άνθρωπος στο ζήτημα αυτό; Τις συλλογικές συμβάσεις εργασίας. Έρχονται λοιπόν σήμερα οι μεταρρυθμιστές και τις καταργούν. Έτσι όμως αυξάνουν την εξάρτηση του εργαζόμενου από το κράτος που θα ρυθμίζει την αμοιβή του. Ταυτόχρονα αυξάνουν την εξάρτηση, την ανασφάλεια και την αβεβαιότητα του εργαζόμενου από τον εργοδότη με τις ατομικές συμβάσεις εργασίας. Αν όλα αυτά δεν είναι επιστροφή στο 19ο αιώνα, τότε ας μας πει κάποιος Βαρουφάκης τι είναι; Το σίγουρο είναι πως η Ευρώπη με τέτοιες εργασιακές σχέσεις (και ανύπαρκτα δικαιώματα) δεν έχει καμία προοπτική. Θα συνθλιβεί (οικονομικά, πολιτικά, κοινωνικά) από ΗΠΑ, Κίνα και αύριο Ινδία και άλλες χώρες.
Όλα τα παραπάνω ο Βαρουφάκης τα ξέρει πολύ καλά. Όμως μιλά γενικά και αφηρημένα για μεταρρυθμίσεις, υμνεί το μέγα μεταρρυθμιστή Στουρνάρα και προτρέπει την κυβέρνηση «εντός αυτών των 24 ημερών να περάσει όσες μεταρρυθμίσεις κρίνει ότι πρέπει να γίνουν». Ποιες μεταρρυθμίσεις, σε ποια κατεύθυνση, υπέρ ποιών και ποιοι θα τις πληρώσουν για το Βαρουφάκη είναι (καθώς φαίνεται) λεπτομέρειες. Τι κι αν αυτές κατακρεουργήσουν όσα δικαιώματα έχουν απομείνει. Τι κι αν εξαθλιωθούν οι εργαζόμενοι (όσοι έχουν μείνει ως τέτοιοι). Τι κι αν από μόνη της (αυτή καθαυτή) η πρόταση για έκτακτα και κατεπείγοντα (24 ημερών) μέτρα συνιστά εκτροπή της δημοκρατίας (ουσιαστικά καθεστώς έκτακτης ανάγκης). Όλα αυτά είναι λεπτομέρειες. Εκεί όμως που μας αφήνει σύξυλους είναι που ομολογεί πως όλα αυτά θα γίνουν «όχι επειδή έχουν κάποια σημασία. Καμία δεν έχουν» και επειδή ως νοήμων άνθρωπος αντιλαμβάνεται την απορία του αναγνώστη, την λύνει λέγοντας : «Τότε γιατί προτείνω μια τέτοια κοινοβουλευτική υπερκινητικότητα; Για καθαράεπικοινωνιακούς λόγους: Για να πούμε στην Ευρώπη: «Μεταρρυθμίσεις θέλατε; Νάτες!»». Για όσους τυχόν δεν το κατάλαβαν με την πρώτη, το επαναλαμβάνει στη συνέχεια εξηγώντας πως η πρότασή του αποσκοπεί στο «να κλείσει τα στόματα όσων συνεχίζουν να αναφέρονται στην αδυναμία της ελληνικής κυβέρνησης να νομοθετεί μεταρρυθμίσεις». Και επειδή ο άνθρωπος έχει χάσει τη μπάλα, από τη μια προτείνει στην κυβέρνηση μεταρρυθμίσεις για τις μεταρρυθμίσεις και από την άλλη την κατηγορεί λέγοντας πως : «η κυβέρνησή μας, είναι αποφασισμένη να παίζει τον ρόλο του υποδειγματικού κρατούμενου».
Σημειώστε πως ο Βαρουφάκης γράφει τα παραπάνω στις 27 Ιουλίου 2012. Όταν δηλαδή οι μνημονιακές κυβερνήσεις Γ. Παπανδρέου (ΠΑΣΟΚ), Λ. Παπαδήμου (ΠΑΣΟΚ και ΝΔ) και Α. Σαμαρά (ΝΔ, ΠΑΣΟΚ και ΔΗΜΑΡ) μας έχουν μεταρρυθμίσει «τη μάνα και τον πατέρα». Συγνώμη βρε Βαρουφάκη. Ποιες και πόσες άλλες μεταρρυθμίσεις να κάνει η κυβέρνηση για «καθαρά επικοινωνιακούς λόγους» και για «να κλείσει τα στόματα»; Μήπως, ας πούμε, να δουλεύουν οι Έλληνες 10 ώρες/ημέρα, για επτά ημέρες/βδομάδα και να αμείβονται 300 ευρώ το μήνα; Μήπως οι ελεύθεροι επαγγελματίες να δίνουν κατ’ ελάχιστο το 80% του μηνιάτικου τζίρου τους; Μήπως όλοι οι ασφαλισμένοι να πληρώνουν συμμετοχή 90% στα φάρμακα και 100% σε ιατρική και νοσοκομειακή περίθαλψη; Μήπως οι μαθητές να πληρώνουν το 50% των μισθών των καθηγητών τους και από 100 ευρώ το μήνα προκαταβολή για τα σχολεία που ΘΑ κτίσουν οι κατασκευαστές; Τελικά Βαρουφάκη να διατηρήσουμε το δικαίωμα της «πρώτης νύχτας» με την/τον σύντροφό μας ή να το (ξανά) πάρουν οι φεουδάρχες (διάβαζε τραπεζίτες) και οι πολιτικοί υπάλληλοί τους; Κι αυτή μεταρρύθμιση είναι (άσε που δεν θα κλείσει μόνο τα στόματα).
Συνεχίζεται
Χρήστος Γιαννίμπας
[1] Άρθρο (επιστολή στο Στουρνάρα)
[2] Άρθρο του Κώστα Κάππου στην «
[3] Άρθρο «Η εμμονή του κ. Τόμσεν» (5/10/12)
[4] Άρθρο «Πρόγραμμα 24 ημερών» (27/7/12)
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου