Να καταρρεύσει το ευρώ, για να σωθούν(!) τα PIIGS...

Της Ζέζας Ζήκου

Η μοναδική θετική εξέλιξη είναι η πρόσφατη εξασθένηση του ευρώ. Ωστόσο, αυτό εξακολουθεί να παραμένει πάνω από τα επίπεδα του 1,20 έναντι του δολαρίου, όταν αρκετές οικονομίες της Ευρωζώνης ήδη βρίσκονται σε επίπεδα χρεοκοπίας. Απλώς να υπενθυμίσω ότι η επίσημη ισοτιμία του ευρώ έναντι του δολαρίου ήταν τα 1,17 όταν το ευρωνόμισμα ξεκίνησε την πορεία στις αγορές τη Δευτέρα 4 Ιανουαρίου του 1999. Και οι ανάγκες επιβάλλουν τώρα την εξυπηρέτηση των χρεών, ιδιωτικών και δημοσίων, ενώ οι φοβίες περί κατάρρευσης του ισχυρού ακόμη ευρώ παίρνουν αιχμηρές πολιτικές διαστάσεις.

«Με την ισοτιμία ευρώ - δολαρίου στο 1,20, η ανάκαμψη στις υπερχρεωμένες οικονομίες της Ευρωζώνης είναι ανέφικτη. Για να ανακτήσουν τη χαμένη ανταγωνιστικότητά τους οι οικονομίες των PIIGS, θα πρέπει η ισοτιμία του ευρώ να υποτιμηθεί προς το δολάριο ένα προς ένα. Με τον όρο PIGS, οι τραπεζίτες και οι αγορές εννοούν ωμά όχι το τετράποδο από το οποίο εξάγεται το μπέικον, αλλά την Πορτογαλία, την Ιταλία, την Ελλάδα και την Ισπανία (Portugal, Italy, Greece, Spain, στα αγγλικά), τέσσερις χώρες του κλαμπ του ευρώ, με βουνά χρέους. Προσθέστε την Ιρλανδία, η οποία βρίσκεται σε εξίσου επισφαλή θέση, για να γίνει η λέξη PIIGS - και έχετε τη λίστα ταπεινωτικής επιτήρησης του Βερολίνου και των Βρυξελλών.

Η υποτίμηση του ευρώ στην ισοτιμία 1 ευρώ προς 1 δολάριο είναι ευπρόσδεκτη και αναγκαία, υποστηρίζουν τώρα σχεδόν οι πάντες. Κάποτε οι χώρες ήταν υπερήφανες για την ισχύ των νομισμάτων τους, την οποία ερμήνευαν ως σύμβολο οικονομικής και πολιτικής ισχύος. Ωστόσο, οι αγορές συναλλάγματος, το παγκόσμιο αυτό καζίνο όπου το χρήμα ποτέ δεν κοιμάται, στέλνουν άλλο μήνυμα: ότι δεν αξίζει να κατέχεις ευρώ, εφόσον θα χάσει την αξία του στο μέλλον ή θα διαλυθεί!

Ο λόγος που η Βρετανία δεν έχει μπει στο στόχαστρο των κερδοσκόπων, είναι ότι η ισοτιμία της στερλίνας μπορεί να διαμορφώνεται ελεύθερα στις αγορές. Αυτό προσφέρει βαλβίδα ασφαλείας σε περίπτωση που και οι συντηρητικοί επενδυτές τρομάξουν από το εύρος τη κρίσης. Αν και η ιστορική απόφαση του πρώην πρωθυπουργού Γκόρντον Μπράουν να κρατήσει τη χώρα μακριά από το ευρώ το 2003 δικαιώθηκε πλήρως, αυτό δεν σημαίνει ότι η κρίση θα σταματήσει στα παράλια της Μάγχης.

Πρώτο το δολάριο άρχισε να διολισθαίνει δραματικά το 2008 όταν έσκασαν στις ΗΠΑ τα διαβόητα subpime στεγαστικά δάνεια υψηλού ρίσκου της αγοράς κατοικίας και τα «τοξικά» ομόλογα των αμερικανικών τραπεζών, προκαλώντας παγκόσμια πιστωτική ασφυξία και διάλυση του αμερικανικού τραπεζικού συστήματος που βύθισε στην πτώχευση τη Lehman Brothers. Ακολούθησε το ευρώ όταν η χρηματοπιστωτική κρίση μεταλλάχθηκε σε θύελλα χρεών προκαλώντας συνθήκες χρεοκοπίας των ασθενών οικονομιών της Ευρωζώνης.

Μόνο από την Κίνα ζητούν όλοι να ανατιμήσει το γουάν έναντι του δολαρίου. Γιατί τόση σπουδή υπέρ της υποτίμησης των νομισμάτων; Φαίνεται πως υπερισχύουν τα συμφέροντα των εξαγωγέων, καθώς οι εξαγωγές μπορούν να τονώσουν την ανάκαμψη.

Να επισημανθεί, ωστόσο, ότι τελευταία η διολίσθηση των νομισμάτων δεν επισείει την παραδοσιακή τιμωρία, την αύξηση του πληθωρισμού, όπως συνέβαινε τη δεκαετία του 1970. Οντως, δύσκολα μπορεί να φαντασθεί κανείς άνοδο του πληθωρισμού μέσα στα επόμενα δύο χρόνια, δεδομένου ότι υπάρχει πλεόνασμα παραγωγής παγκοσμίως. Είναι αμφίβολο αν οι κυβερνήσεις θα καταφύγουν σε μια στρατηγική αύξησης του πληθωρισμού. Η εύκολη επιλογή της υποτίμησης των νομισμάτων θα έχει στο εξής υψηλότερο κόστος.

Αρκετά χρόνια πριν από το ξέσπασμα της κρίσης, οι οικονομολόγοι προειδοποιούσαν για τους κινδύνους των ανισορροπιών, όπως τα μεγάλα εμπορικά πλεονάσματα και τα συναλλαγματικά διαθέσιμα εξαγωγικών χωρών, σαν της Κίνας, λόγου χάριν, και τα αντίστοιχα μεγάλα ελλείμματα των ΗΠΑ και άλλων. «Δεν μπορούμε να επιστρέψουμε στην εποχή, που η Κίνα ή η Γερμανία απλώς μας πουλούσαν τα πάντα, εμείς δανειζόμασταν μέσω πιστωτικών καρτών, αλλά δεν πουλούσαμε τίποτε σε αυτές», υπογραμμίζει πλέον και ο Αμερικανός πρόεδρος.

Ομως, η Κίνα κάθεται πάνω σε ωρολογιακή βόμβα προειδοποιούν αρκετοί και εάν δεν βάλει νερό στο κρασί της, η Δύση θα επιβάλει μέτρα προστατευτισμού, αφήνοντάς την να προσπαθεί εν μέσω δεινής οικονομικής και πολιτικής κρίσης. Στο βιβλίο του «The Trouble with Markets», ο παλαίμαχος οικονομολόγος Ρότζερ Μπουτλ ισχυρίζεται ότι θα ήταν μεγάλη επιτυχία η εξισορρόπηση της παγκόσμιας οικονομίας, με μείωση του ελλείμματος τρεχουσών συναλλαγών σε χώρες σαν τη Βρετανία και τις ΗΠΑ και συρρίκνωση του πλεονάσματος στην Κίνα και τη Γερμανία.