PSI: Οι τράπεζες οι μεγάλοι κερδισμένοι [...παραίτηση του ελληνικού δημοσίου από κάθε ασυλία]

Σάββατο, Απρίλιος 07, 2012 No comments

Με την πληρωμή των συμβολαίων ασφάλισης πιστωτικού κινδύνου (CDS) ύψους 2,5 δισ. ευρώ την Δευτέρα 19 Μαρτίου ολοκληρώθηκε επί τη ουσίας η ανταλλαγή των ελληνικών ομολόγων. Τυπικά το θέμα δεν έχει λήξει καθώς η διαδικασία ακόμη δεν έχει ολοκληρωθεί με τους κατόχους ελληνικών ομολόγων που διέπονται από διεθνές δίκαιο.

Η αναδιάρθρωση του ελληνικού δημόσιου χρέους που σύμφωνα με την κυβέρνηση και τους πιστωτές οδήγησε στην διαγραφή χρέους ύψους 105 δις. ευρώ σηματοδότησε όχι μόνο την μεγαλύτερη σε έκταση αναδιάρθρωση χρέους σε ανεπτυγμένη χώρα αλλά και την πιο φιλική προς τους πιστωτές αναδιάρθρωση που έχει ποτέ συμβεί. 

Αρκεί μια πρώτη ματιά στα ποσά που άλλαξαν χέρια για να φανεί πως ο μεγάλος χαμένος ήταν το ελληνικό δημόσιο που βρίσκεται επιβαρυμένο με ένα πολύ μεγαλύτερο χρέος. 

Η διάσωση της Ελλάδας από το ΔΝΤ και την ΕΕ ανεβάζει το νέο, συνολικό δανεισμό της στα 247 δισ. ευρώ (73 δισ. ευρώ από το πρώτο δάνειο, 109 από ευρωζώνη, 28 από ΔΝΤ και 37 το υπόλοιπο του πρώτου δανείου των 110 δισ. ευρώ). 

Να θυμίσουμε ότι η τελευταία εκτίμηση για το δημόσιο χρέος της Ελλάδας το φέρνει στα 361 δισ. ευρώ. 

Τα δάνεια της διάσωσης επομένως εκπροσωπούν ένα ποσοστό που υπερβαίνει τα δύο τρίτα του συνόλου του δημόσιου χρέους.

Από τα 137 δισ. ευρώ του δεύτερου δανείου (109 ευρωζώνης και 28 ΔΝΤ) τα 113 (ή το 82%) θα πάνε στις τράπεζες.  Ειδικότερα, πρώτο, τα 48 δισ. θα δοθούν στις ελληνικές τράπεζες οι τοποθετήσεις των οποίων σε ελληνικά ομόλογα ανέρχονταν σε 55 περίπου δισ. ευρώ. Παρότι λοιπόν τυπικά θα έπρεπε να αποζημιωθούν για τα 53% της ονομαστικής αξίας των ομόλογων που κατείχαν (29 δισ.) στην πραγματικότητα θα αμειφθούν για ολόκληρο το ποσό και με το παραπάνω μάλιστα.  Στα υπ’ όψη πως η κεφαλαιοποίηση του κλάδου (τιμή μετοχής επί το σύνολο των μετοχών) στις 20 Μαρτίου ανερχόταν στα 6,9 δισ. ευρώ, ενώ η αξία όλων των καταθέσεων στις 31 Ιανουαρίου 2012 (όπως αναφέρεται στην έκθεση για τη νομισματική πολιτική που έδωσε στη δημοσιότητα η Τράπεζα της Ελλάδας την Τετάρτη) ήταν 172 εκ. ευρώ. Οι ελληνικές τράπεζες επομένως θα πάρουν 7 φορές την αξία της κεφαλαιοποίησής τους ή το ένα τρίτο της αξίας των καταθέσεών τους, χωρίς να μπορεί κανείς να εγγυηθεί πως στο τέλος δεν θα χρεοκοπήσουν ή δεν θα εξαγορασθούν. Δεύτερο, 36 δισ. ευρώ θα πάνε στις εθνικές κεντρικές τράπεζες που είχαν στην κατοχή τους ελληνικά ομόλογα για να αποζημιωθούν για τις απώλειες και τέλος, 30 δισ. ευρώ θα πάνε στους ιδιώτες πιστωτές που εκπροσωπούνταν μέσω του Διεθνούς Ινστιτούτου Χρηματοπιστωτικής κι οι οποίοι κατείχαν ομόλογα ύψους 30 δισ. ευρώ. Θα αποζημιωθούν δηλαδή κι αυτοί στο ακέραιο. Αντίθετα, ασφαλιστικά ταμεία, ακόμη και πανεπιστήμια ή επιμελητήρια που είχαν στην Τράπεζα της Ελλάδας τις αποταμιεύσεις τους οι οποίες μετατράπηκαν σε ομόλογα παρά τη θέλησή τους, κι επίσης φυσικά πρόσωπα ομολογιούχοι υπέστησαν μόνο ζημιές. Γι’ αυτούς δεν προβλέπεται καμιά αποζημίωση. Σε όσους δεν ζημιώθηκαν καθόλου συγκαταλέγονται τα ευρωπαϊκά κράτη και το ΔΝΤ που έχουν υπό την κατοχή τους τα 73 δισ. ευρώ του πρώτου δανείου κι επίσης η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα που είχε στο χαρτοφυλάκιό της από τις εμπορικές τράπεζες ομόλογα 50 περίπου δισ. ευρώ. Τεράστιες αλυσιδωτές αντιδράσεις θα έχει η νέα δανειακή σύμβαση που ψηφίσθηκε στη Βουλή την Τρίτη 20 Μαρτίου. Η προτεραιότητα που δίνει στην αποπληρωμή των χρεών προς τα κράτη μέλη της ευρωζώνης και το ΔΝΤ σημαίνει ότι η Ελλάδα δεν θα μπορεί να βγει στις αγορές για πολλά χρόνια και θα είναι εξαρτημένη μόνιμα από την Γερμανία, καθώς οι ιδιώτες πιστωτές θα ξέρουν πως στην επόμενη χρεοκοπία θα υποστούν πάλι τις μεγαλύτερες ζημιές. Eπίσημα στο δίκαιο της Αγγλίας και  Λουξεμβούργου τα ελληνικά ομόλογα Με 213 ψήφους (έναντι 79 βουλευτών που καταψήφισαν) προερχόμενους από το ΠΑΣΟΚ, τη ΝΔ και την Δημοκρατική Συμμαχία ενσωματώθηκε την Τρίτη το βράδυ στην ελληνική νομοθεσία η νέα δανειακή σύμβαση που συνοδεύει το δεύτερο δάνειο της Τρόικας προς την Ελλάδα. Η νέα δανειακή σύμβαση είναι ένα νεο-αποικιακό κείμενο, που καθιστά την Ελλάδα «χρέους υποτελή» στους δανειστές της, τυπικά για 17,5 χρόνια όπως αναφέρεται στο άρθρο 2 (με τίτλο «η δανειακή διευκόλυνση») του προσαρτήματος 1: «Η μέση διάρκεια της χρηματοδοτικής ενίσχυσης στα πλαίσια της παρούσας δανειακής διευκόλυνσης δεν θα υπερβαίνει τα 17,5 έτη». Στην πραγματικότητα η Ελλάδα μετατρέπεται σε κράτος – παρία για πάντα, όσο τουλάχιστον θα ισχύει η παρούσα σύμβαση, καθώς η νέα χρεοκοπία που έρχεται θα ενεργοποιήσει από την μεριά των δανειστών, δηλαδή των κρατών – μελών της ευρωζώνης (που πλέον θα κατέχουν πάνω από τα δύο τρίτα του ελληνικού δημόσιου χρέους), όρους και διατάξεις της παρούσας οι οποίοι θα σημάνουν ακόμη μεγαλύτερη υποτέλεια. Χαρακτηριστικό στοιχείο για την άνιση σχέση που κατοχυρώνεται είναι το γεγονός ότι τα χρήματα μπορούν ανά πάσα στιγμή να διεκδικηθούν από τους δανειστές μας: «Το Ευρωπαϊκό Ταμείο Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας δύναται με γραπτή ενημέρωση του δικαιούχου κράτους μέλους να ακυρώσει όλες ή κάποιο μέρος από τις διευκολύνσεις (ή οποιασδήποτε από αυτές) και ή να κηρύξει το συνολικό ποσό κεφαλαίου οποιασδήποτε ή όλων των χρηματοδοτικών ενισχύσεων που έγιναν και εκκρεμούν σύμφωνα με τους όρους των διευκολύνσεων άμεσα ληξιπρόθεσμο και απαιτητό μαζί με τους δεδουλευμένους τόκους» αναφέρεται στο κεφάλαιο 9 με τίτλο «γεγονότα καταγγελίας». Οι περιπτώσεις που μπορεί να συμβεί το παραπάνω περιλαμβάνουν ακόμη και το ενδεχόμενο «το δικαιούχο κράτος μέλος, το Ταμείο Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας ή η Τράπεζα της Ελλάδας να αθετήσουν οποιαδήποτε υποχρέωσή τους»! Η νέα δανειακή σύμβαση από τις πρώτες της κιόλας σελίδες θωρακίζει τα συμφέροντα των κρατών μελών που δάνεισαν την Ελλάδα, δίνοντάς τους προτεραιότητα έναντι άλλων ιδιωτών πιστωτών – ομολογιούχων. Αναφέρεται συγκεκριμένα στο κεφάλαιο 5 με τίτλο «Δηλώσεις, εγγυήσεις, και υποσχέσεις» ότι το δικαιούχο κράτος μέλος αναλαμβάνει την υποχρέωση «να μην χορηγήσει σε οποιονδήποτε άλλο πιστωτή ή κάτοχο του δημόσιου χρέους οποιαδήποτε προτεραιότητα έναντι των υποχρεώσεων που απορρέουν από την παρούσα σύμβαση». Όρος που επαναλαμβάνεται στη συνέχεια αναφορικά με τις τράπεζες. Συγκεκριμένα αναφέρεται ότι «το Ταμείο Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας αναλαμβάνει μέχρι την πλήρη εκταμίευση του συνόλου του κεφαλαίου από την παρούσα σύμβαση και την αποπληρωμή όλων των πρόσθετων ποσών… να μην χορηγεί σε κανέναν άλλον πιστωτή καμία προτεραιότητα σε βάρος του Ευρωπαϊκού Ταμείου Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας». Οι παραπάνω όροι εξασφαλίζουν ότι η Ελλάδα δεν πρόκειται να βγει ποτέ στις αγορές!  Γιατί, από τη στιγμή που τράπεζες και κάθε μεγέθους ιδιώτης επενδυτής ξέρει την προτεραιότητα που έχουν οι επίσημοι λεγόμενοι πιστωτές της Ελλάδας στην αποπληρωμή τους, σε περίπτωση χρεοκοπίας, δεν πρόκειται να μας δανείσουν ποτέ γιατί ξέρουν πως θα είναι οι τελευταίοι που θα εισπράξουν και οι πρώτοι που θα χάσουν τα λεφτά τους! Με την επίσημη χρεοκοπία της Ελλάδας δηλαδή, από την στιγμή που έπαψε να είναι εθελοντική κι έγινε υποχρεωτική όταν ενεργοποιήθηκαν οι Ρήτρες Συλλογικής Δράσης, συνέβη αυτό που κραδαίνουν απειλητικά ως φόβητρο απέναντι στο αίτημα της Αριστεράς και του κινήματος για την ανακήρυξη μονομερούς παύσης πληρωμών: Οι αγορές αποκλείουν την Ελλάδα, θεωρώντάς την επικίνδυνη για επενδύσεις χώρα. Δεν αποκλείεται μάλιστα να αποδειχθεί στο μέλλον πως η Ρωσία, μετά την παύση πληρωμών του 1998, και η Αργεντινή να επέστρεψαν γρηγορότερα στις αγορές από την Ελλάδα που ανέθεσε στους πιστωτές της να διαχειριστούν την βιωσιμότητα του δημόσιου χρέους της. Παραπέρα, εδώ έχουμε δύο πολύ σοβαρά τετελεσμένα που αλλάζουν άρδην τους όρους του παιχνιδιού: Πρώτο, η μη αποζημίωση των ομολογιούχων – φυσικών προσώπων κλείνει τον δρόμο του εσωτερικού δανεισμού και δεύτερο, η αναγόρευση των «επίσημων» πιστωτών (κράτη – μέλη της ευρωζώνης, ΕΚΤ και ΔΝΤ) σε ανώτερης εξασφάλισης δανειστές κλείνει κι αυτή με τη σειρά της τον δρόμο του δανεισμού με όρους αγοράς. Αυτό το πλαίσιο (πρωτοφανές για αναπτυγμένη καπιταλιστική χώρα) μετατρέπει εκ νέου, με διαφορετικούς δηλαδή όρους την Ελλάδα σε αποικία της ευρωζώνης και του Τέταρτου Ράιχ! Πρόκειται επί της ουσίας για την διαμόρφωση ενός «κρατικού πτωχευτικού δικαίου» του σύγχρονου, ολοκληρωτικού καπιταλισμού που με θεσμικούς όρους υποβιβάζει ένα τύποις κυρίαρχο κράτος σε κράτος δεύτερης διαλογής. Ενδεικτικό στοιχείο της ολοκληρωτικής νοοτροπίας που διαπερνά την δανειακή σύμβαση είναι ότι απαγορεύει ρητά ακόμη και την αθέτηση πληρωμών, όρος αδιανόητος στον ιδιωτικό τομέα για παράδειγμα όπου κάθε επιχείρηση διατηρεί το «ιερό» δικαίωμα, ειδικά για τους νεοφιλελεύθερους που επαγγέλλονται την ανεμπόδιστη δράση των επιχειρήσεων, να αναστείλει τις πληρωμές της ακόμη και να μην πληρώσει.  Ένα κράτος όμως ποτέ… Αναφέρεται έτσι πως: «τόσο το δικαιούχο κράτος μέλος όσο και το Ταμείο Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας δηλώνει και εγγυάται… ότι η σύναψη και εκτέλεση από αυτό της παρούσας σύμβασης (συμπεριλαμβανομένων και των ειδικών όρων διευκόλυνσης ή οποιαδήποτε σύμβαση προχρηματοδότησης) και των συναλλαγών που προβλέπονται από αυτήν και του Μνημονίου (και των συναλλαγών που προβλέπονται σε αυτό)… δεν αποτελούν και δεν θα αποτελέσουν γεγονός αθέτησης υποχρέωσης ή καταγγελίας (με οποιοδήποτε τρόπο κι αν περιγράφονται)». Δραματικές συνέπειες θα έχει επίσης το γεγονός ότι τα νέα ομόλογα συνολικής αξίας 46,5% επί της ονομαστικής αξίας των παλιών που «κουρεύονται» δεν θα διέπονται από το ελληνικό δίκαιο. Στο κεφάλαιο 15 με τίτλο «εφαρμοστέο δίκαιο και αρμόδια δικαστήρια» τονίζεται πως: «(1) Η παρούσα σύμβαση και οι ειδικοί όροι διευκόλυνσης (συμπεριλαμβανομένων των όποιων παραρτημάτων και προσαρτημάτων) και κάθε εξωσυμβατική υποχρέωση που απορρέει από ή γεννάται σε σχέση με κάθε μία από αυτές διέπονται και ερμηνεύονται σύμφωνα με το αγγλικό δίκαιο. (2) Τα μέρη υποχρεούνται να υπαγάγουν κάθε διαφορά που ενδέχεται να προκύψει σε σχέση με τη νομιμότητα, εγκυρότητα, ερμηνεία ή εκτέλεση της παρούσας σύμβασης και καθενός από τους ειδικούς όρους διευκόλυνσης της (συμπεριλαμβανομένων των όποιων παραρτημάτων και προσαρτημάτων της) στην αποκλειστική αρμοδιότητα των δικαστηρίων του Μεγάλου Δουκάτου του Λουξεμβούργου». Η υπαγωγή των νέων ομολόγων  στο βρετανικό δίκαιο και σε αυτό του Λουξεμβούργου έρχεται να δυσκολέψει αφάνταστα, καθιστώντάς την δαπανηρότερη οποιαδήποτε μελλοντική προσπάθεια του ελληνικού κράτους να τροποποιήσει τους όρους των ομολογιακών εκδόσεων, χωρίς την πλήρη συναίνεση και εκ των προτέρων έγκριση των πιστωτών που μετατρέπονται σε κράτος εν κράτει. Κι αυτός ο όρος ισοδυναμεί με αυτοκτονία στον βαθμό που στερεί από το ελληνικό δημόσιο ακόμη κι εκείνα τα νομικά μέσα τα οποία διέθετε τώρα η κυβέρνηση του δοτού Παπαδήμου χάρη των οποίων, όταν η εθελοντική συμμετοχή στο πρόγραμμα ανταλλαγής κρίθηκε μη ικανοποιητική, μετατράπηκε σε υποχρεωτική. Η εγγύηση που παίρνουν στην πραγματικότητα οι πιστωτές ισοδυναμεί με ένα συμβόλαιο νομισματικής εξασφάλισης, βάσει του οποίου στο μέλλον οποιαδήποτε νομισματική αλλαγή στην Ελλάδα, ανεξαρτήτως μάλιστα αν θα γίνει κατόπιν λαϊκών αγώνων ή απόφασης του Βερολίνου, δεν πρόκειται να επηρεάσει αυτόματα τα ομόλογα. Αλλά αντίθετα, θα απαιτηθούν δικαστικοί αγώνες εν αντιθέσει, παραδείγματος χάριν με ότι εύκολα μπορεί να συμβεί στα δάνεια των νοικοκυριών και των μικρών επιχειρήσεων τα οποία με μια απλή απόφαση της κυβέρνησης μπορούν να μετατραπούν στο νέο νόμισμα ώστε να μην υποστούν τις αρνητικές επιπτώσεις μιας πιθανής ανατίμησης. Κατά συνέπεια οι παραπάνω δυσμενείς αλλαγές δεν καταργούν τα δικαιώματα που έχει ένα κυρίαρχο κράτος επάνω στα ομόλογα του, απλώς δυσκολεύουν τους όρους υπο τους οποίους μπορούν να σκηθούν αυτά τα δικαιώματα. Κίνηση ματ αποτελεί και η παραίτηση του ελληνικού δημοσίου από κάθε ασυλία, όρος που επιτρέπει στους δανειστές να προχωρήσουν στην κατάσχεση δημόσιας περιουσίας. Αναφέρεται στο κεφάλαιο 15: «Το δικαιούχο κράτος μέλος, το Ταμείο Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας και η Τράπεζα Ελλάδας παραιτούνται με την παρούσα αμετάκλητα και ανεπιφύλακτα από κάθε δικαίωμα ασυλίας που ήδη έχουν ή μπορεί να δικαιούνται σε σχέση με τα ίδια και τα περιουσιακά τους στοιχεία έναντι νομικών διαδικασιών σχετικά με την παρούσα σύμβαση και κάθε ένα από τα παραρτήματα και τα προσαρτήματά της (συμπεριλαμβανομένων των παραρτημάτων σε αυτά τα προσαρτήματα) και κάθε σύμβαση προχρηματοδότησης, συμπεριλαμβανομένων ενδεικτικά της ασυλίας έναντι άσκησης αγωγής, έκδοσης δικαστικής απόφασης ή άλλης διαταγής, κατάσχεσης, εκτέλεσης ή ασφαλιστικού μέτρου και έναντι κάθε εκτέλεσης και αναγκαστικού μέτρου σε βάρος των περιουσιακών τους στοιχείων».  Με το συγκεκριμένο άρθρο οι πιστωτές μπορούν εύκολα να προβούν στην κατάσχεση δημόσιας περιουσίας, αν όχι στο εσωτερικό της χώρας όπου το εκτελεστικό δίκαιο παραμένει το εθνικό, με ευκολία στο εξωτερικό όπου υπάρχει δημόσιος πλούτος, όπως για παράδειγμα ο χρυσός της Τράπεζας της Ελλάδας, το σημαντικότερο μέρος του οποίου κρατείται στην κεντρική τράπεζα της Αγγλίας και στην κεντρική τράπεζα της Νέας Υόρκης.